ကေမၺာဒီးယားႏုိင္ငံ၌ ဗုဒၶသာသနာစတင္ျပန္႔ပြားပံု

အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားကြ်န္းဆြယ္သည္ ခရစ္ႏွစ္အစပုိင္းေလာက္ ကတည္းကပင္ အိႏၵိယကုန္သည္မ်ား ကူးသန္းသြားလာရာေဒသ ျဖစ္ခဲ့သည္။ အိႏၵိယကုန္သည္တုိ႔သည္ ဘာသာေရး၊ ယဥ္ေက်းမူ ဓေလ့ထံုးစံမ်ားကိုပါ ယူေဆာင္ လာခဲ့ၾကရာ ေရွးက “ဖူနန္”ဟုေခၚေသာ ကေမၨာဒီးယား(ကမ္ပူးခ်ား) ႏုိင္ငံသည္ ေစာစီးစြာပင္ ဟိႏၵဴဘာသာ၊ ဟိႏၵဴယဥ္ေက်းမူျပန္႔ႏွံ႔ရာ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္ခဲ့ေလသည္။

ခရစ္ႏွစ္ ၄-ရာစုတြင္ ကေမၺာဒီးယား၌ အုပ္စိုးေသာ ခမာဘုရင္တုိ႔သည္ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။ သဗၺတၳိ၀ါဒဂုိဏ္း ဗုဒၶဘာသာကို ကိုးကြယ္ၾကသူ အနည္းအပါးရွိခဲ့ၾကေၾကာင္းလည္း သိရွိရသည္။ တရုတ္သမုိင္းႏွင့္ သကၠတဘာသာ ေက်ာက္စာမ်ား အဆုိအရ ၅-ရာစုႏွစ္၌ ဟိႏၵဴဘာသာႏွင့္အတူ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာလည္း ျပန္႔ႏွံ႔ခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရေလသည္။

သီ၀နတ္ဘုရားကို ကိုးကြယ္ေသာ ဟိႏၵဴျဗာဟၼဏ ယဥ္ေက်းမူသည္ ခရစ္္ ၆-ရာစုမွ ၁၀-ရာစုအထိ ကေမၺာဒီးယား၌ အင္အားၾကီးမားစြာ စည္ပင္ျပန္႔ပြား ထြန္းကားခဲ့သည္။ ၉-ရာစု ဟိႏၵဴ၀ါဒ ခမာဘုရင္မ်ားသည္ ၾကီးမားခန္႔ညားေသာ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းမ်ားကို တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္။ ကမၻာေက်ာ္ အန္ေကာ၀ပ္ ေက်ာင္းၾကီးမွာ ထုိေခတ္၌ တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ သီ၀နတ္ဘုရားေက်ာင္းၾကီး ျဖစ္ေလသည္။ ၁၃-ရာစုႏွစ္တြင္ ခမာတုိ႔ ဟိႏၵဴဘာသာကိုစြန္႔၍ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာကို ေျပာင္းလဲကိုးကြယ္ေသာအခါက်မွသာလွ်င္ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ား ကိန္း၀ပ္ရာ ဗုဒၶဘာသာဘုရားေက်ာင္းေတာ္ၾကီး ျဖစ္လာခဲ့ေလသည္။

ထုိေခတ္၌ ခမာတုိ႔သည္ ဟိႏၵဴဘာသာကို ပဓာနထား၍ ကိုးကြယ္ၾကေသာ္လည္း မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာကိုလည္း ကိုးကြယ္ေထာက္ပံ့ခဲ့ၾကသည္၊ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာသည္ ဘုရင္တုိ႔၏ ပူေဇာ္ေထာက္ပံ့မူကို အထုိက္အေလ်ာက္ ရရွိေလသည္။

ခရစ္ႏွစ္ ၁၁-ရာစု၌ အခ်ိဳ႕ေသာ ဘုရင္မ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာကို ပို၍ ၾကည္ညိဳလာၾကျပီး ဗုဒၶဘာသာတုိးတက္ေရးကို အေလးေပးေဆာင္ရြက္လာၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ထုိအခ်ိန္၌ရွိေသာ ဗုဒၶဘာသာမွာ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာ သာလွ်င္ျဖစ္၏၊ အခ်ိဳ႕ေသာ ဘုရင္မ်ားမွာမူ ဘာသာႏွစ္ခုလံုးကို ေရာေႏွာကိုးကြယ္ေန ခဲ့ၾကသည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၂-ရာစု၌မူ ျမန္မာျပည္မွ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးသည္ ကေမၺာဒီးယားသို႔ ၾကြေရာက္၍ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ကို ေဟာေျပာျဖန္႔ျဖဴးခဲ့သည္။ ခမာဘုရင္တုိ႔ မ်ားစြာ ႏွစ္ျခိဳက္ၾကည္ညိဳၾက၍ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာကို အားေပးကူညီ ေထာက္ပ့ံလာၾကသည္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ တျဖည္းျဖည္း ေထရ၀ါ၏ ဗုဒၶဘာသာ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္သူမ်ားျပားလာကာ ၁၃-ရာစုႏွစ္အကုန္ေလာက္တြင္ ဟိႏၵဴဘာသာႏွင့္ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာတုိ႔ ကြယ္ေပ်ာက္သြားၾကေလသည္။ ထိုအခ်ိန္ မွစ၍ ယေန႔အထိ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာသည္သာလွ်င္ ကေမၺာဒီယား၌ စည္ပင္ျပန္႔ပြားထြန္းကားလ်က္ရွိေလသည္။

ခရစ္ႏွစ္ ၁၄-ရာစုမွစ၍ သီရိလကၤာဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ကေမၺာဒီးယားတုိ႔ ဆက္သြယ္မိၾကေသာအခါ ကေမၺာဒီးယား၌ ေထရ၀ါဒဘာသာ ေရာင္ရွိန္ထြန္းေျပာင္လာသည္။ ထုိင္း ဗုဒၶဘာသာ၏ ၾသဇာအရွိန္အ၀ါလည္း ကေမၺာဒီးယား၌ အျမဲတေစျပန္႔ႏွံ႔လ်က္ရွိေနခဲ့ေလသည္။

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ (အဆင့္ျမင့္) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပသည္။