ဓမၼစကၠပ၀တၱနသုတ္

ဓမၼစကၠပ၀တၱနသုတ္ေတာ္သည္ ျမတ္စြာဘုရား ပထမဆံုးေဟာေတာ္မူေသာ တရားေတာ္ျဖစ္သည္၊ ဤသုတ္ေတာ္ကို ေဟာၾကားေတာ္မူျပီး သဗၺညုဘုရားျဖစ္ေၾကာင္း ေလာကဓာတ္တခုလံုးသို႔ ရဲ၀ံ့စြာ ေၾကျငာခဲ့သည္၊ သံသရာမွထြက္ေျမာက္ရာ က်င့္စဥ္ျဖစ္ေသာ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ မဂၢင္ရွစ္ပါး က်င့္စဥ္တရားကို ေဟာျပေတာ္မူခဲ့သည္။

ဓမၼစၾကာေဒသနာကို ေဟာၾကားေတာ္မူရန္ သဟမၸတိျဗဟၼာၾကီး ကိုယ္တုိင္ လူ႔ျပည္ဆင္း၍ ၀ပ္စင္းခယ ေလွ်ာက္ထားေတာင္းပန္ရသည္။ ျမတ္ဗုဒၶ၏ အထူးျခားဆံုး ဦးဦးဖ်ားဖ်ား ျမတ္တရားလည္း ျဖစ္သည္။ ပြင့္ျပီး ပြင့္လတၱံ႕ေသာ ဘုရားအဆူဆူတုိ႔သည္လည္း ဤအတုိင္းပင္ ေဟာေတာ္မူၾကသည္။ ဗုဒၶသာသနာကုိ ဤဓမၼစၾကာျဖင့္ စတင္ဖြင့္လွစ္ျခင္းေၾကာင့္ “သာသနာဖြင့္ တရားေတာ္ၾကီး”ဟုလည္း ဂုဏ္ထူးတင္ႏုိင္သည္။

ပဥၥ၀ဂၢီ ( ၅)ဦးႏွင့္ နတ္ ျဗဟၼာ (၁၈) ကုေဋတို႔ကို ဒိ႒ိႏွင့္ ၀ိစိကိစၦကင္းကြာ၍ ေသာတာပန္အျဖစ္သို႔ ေရာက္ေစႏုိင္သျဖင့္ “အရိယာလမ္း မဂ္စခန္းဖြင့္သည့္ တရားေတာ္ၾကီး”ဟုလည္း ေခၚေ၀ၚႏုိင္၏။ ဘုမၼစိုးနတ္တုိ႔က အစ အကနိ႒ ျဗဟၼဘံုတုိင္ေအာင္ ေကာင္းခ်ီးေပးၾကသည့္ တရားေတာ္ၾကီးလည္း ျဖစ္၏။ ဓမၼစၾကာတရားပြဲအျပီးတြင္ (၃၂)ပါးေသာ နိမိတ္ၾကီးတုိ႔သည္ ထင္ေပၚလာသည္၊ တစ္ေသာင္းေသာ ေလာကဓာတ္တုိင္ေအာင္ပင္ နတ္ျဗဟၼာတုိ႔၏ အေရာင္ထက္ အေထာင္မကထြန္းေျပာင္သည့္ အေရာင္အလင္းၾကီး ေပၚထြန္းခဲ့သျဖင့္ “နိမိတ္ထူးျပ ျမတ္ဓမၼ”ဟုလည္း ဂုဏ္ျပဳေခၚဆုိႏုိင္ပါသည္။

ဓမစၾကာတရား မေဟာၾကားမီက ေလာကတြင္ သံဃာရတနာမေပၚေသးေပ၊ တရားပြဲအျပီးတြင္ အရွင္ေကာ႑ညသည္ ေသာတာပန္ အရိယာ ျဖစ္လာျပီး ပဌမဆံုး ဧဟိဘိကၡဳအရိယာသာ၀ကၾကီး ျဖစ္လာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤသုတ္ေတာ္ၾကီးကို “သံဃာရတနာအစ ဓမၼစၾကာက”ဟူ၍လည္း ဆုိႏုိင္၏။ ထုိ႔ေနာက္ ပဥၥ၀ဂၢီတုိ႔ ဧဟိဘိကၡဳရဟန္းမ်ားျဖစ္ေပၚလာၾကသျဖင့္ ဤေလာက၀ယ္ ရတနာသံုးပါးျပည့္စံုေအာင္ ျဖည့္စြမ္းေပးေသာ သုတ္ေတာ္ျမတ္လည္း ျဖစ္ေပသည္။

ျမတ္စြာဘုရားသည္ အေလာင္းေတာ္ သိဒၶတၳမင္းသားဘ၀၌ ေလာကီစည္းစိမ္၊ ကာမဂုဏ္သုခမ်ိဳးစံုတုိ႔ကို ျပည့္စံုစြာ ခံစားခဲ့သည္။ ေနာင္ေသာအခါ ကာမဂုဏ္တုိ႔၌ အျပစ္ျမင္ျငီးေငြ႕လ်က္ ေတာထြက္ေတာ္မူခဲ့သည္။ သံသရာမွ ထြက္ေျမာက္ရာ နိဗၺာန္ကို ရွာေဖြရင္း ခႏၶာကိုယ္ကို ညဥ္းဆဲကာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဒုကၠရစရိယာအက်င့္ကို ေျခာက္ႏွစ္တုိင္တုိင္ က်င့္ျပန္သည္။ ထုိအက်င့္မွာလည္း ေအးျငိမ္းျခင္းကို ရရွိႏုိင္ေသာ အက်င့္မဟုတ္၊ ဒုကၡျဖစ္ရုံသာ ရွိသည္ဟု သိရေသာအခါ အစြန္းတရား ထုိႏွစ္ပါးတုိ႔ကို စြန္႔ပယ္ခြာလ်က္ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ သာယာေအးျမေၾကာင္း လမ္းေကာင္းလမ္းမွန္ကို က်င့္ၾကံေတာ္မူသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ပဥၥ၀ဂၢီတုိ႔အား တရားေဟာ္ေတာ္မူေသာအခါ မိမိၾကံဳေတြ႕ခဲ့ရသည့္ အစြန္းတရား ထုိႏွစ္ပါးေသာအမွားမ်ိဳး မလုိက္မွားမိၾကရန္ႏွင့္ မိမိကုိယ္ေတြ႕ ရွိျပီးျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္ရေၾကာင္း လမ္းေကာင္းလမ္းမွန္ကို လုိက္နာၾကရန္အတြက္ ဓမၼစၾကာတရားဦးရတနာကို ေဟာျပေတာ္မူခဲ့ ေလသည္။

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ (အဆင့္ျမင့္) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပသည္။