အယုတ္ အလတ္ အျမတ္ ခြဲနည္းတစ္မ်ိဳး

ဟီနဒါန၊ မဇၥ်ိမဒါန၊ မဏီတဒါနဟု ဒါန ၃-မ်ိဳးရွိ၏။ မိမိသံုးေသာ ပစၥည္းေလာက္ မေကာင္းေသာ အ၀တ္အစားမ်ားကို လွဴလွ်င္ ဟီန (ယုတ္ညံ့ေသာ) ဒါနျဖစ္၏။ မိမိသံုးစားေသာ ပစၥည္းႏွင့္ တန္းတူပစၥည္းကို လွဴလွ်င္ မဇၥ်ိမ (အလတ္စား) ဒါနျဖစ္၏။ မိမိသံုးေသာ ပစၥည္းထက္ သာလြန္ေကာင္းျမတ္ေသာ ပစၥည္းကို လွဴလွ်င္ ပဏီတ (မြန္ျမတ္ေသာ) ဒါန ျဖစ္၏။

တစ္နည္း - ဒါသဒါန၊ သဟာယဒါန၊ သာမီဒါန ဟု ၃-မ်ိဳးရွိ၏။ ထုိတြင္ ျပခဲ့ေသာ ဟီနဒါနကို “ဒါသဒါန”ဟုေခၚသည္။ “ကြ်န္အေနမ်ိဳးျဖစ္ေသာ ေအာက္တန္းစားအလွဴ”ဟုဆိုလိုသည္။ ျပခဲ့ေသာ မဇၥ်ိမဒါနကို “သဟာယဒါန”ဟုေခၚသည္။ “မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္း အေနမ်ိဳးျဖစ္ေသာ အလယ္အလတ္စား အလွဴ”ဟု ဆုိလုိသည္။ ျပခဲ့ေသာ ပဏီတဒါနကို “သာမီဒါန” ဟုေခၚသည္။ “အရွင္သခင္မ်ိဳးျဖစ္ေသာ အထက္တန္းစားအလွဴ”ဟု ဆိုလုိသည္။

တစ္နည္း - ဒါန ျပဳေနတုန္း၌ စိတ္ဆႏၵ လံု႔လ၀ီရိယ သဒၶါတရားတုိ႔ညံ့လွ်င္ “ဟီနဒါန”ျဖစ္၏။ စိတ္ဆႏၵ လံု႔လ၀ီရိယ သဒၶါတရားတုိ႔ မွန္မွန္ရွိလွ်င္ “မဇၥ်ိမဒါန” ျဖစ္၏။ စိတ္ဆႏၵ လံု႔လ၀ီရိယတုိ႔ ထက္သန္လွ်င္ “ပဏီတဒါန” ျဖစ္၏။

တစ္နည္း - ေက်ာင္းဒကာ၊ ဘုရားဒကာ၊ အလွဴဒကာစေသာဂုဏ္၊ “အင္မတန္ သူေတာ္ေကာင္းတာပဲ” စေသာ ခ်ီးမြမ္းမူကို လုိလား၍ ျပဳေသာဒါနသည္ “ဟီနဒါန” တည္း။ “ေနာင္ဘ၀သံသရာ၌ တစ္စံုတစ္ခု ေကာင္းက်ိဳးရလိမ့္မည္”ဟု အက်ိဳးကိုေမွ်ာ္၍ ျပဳေသာ ဒါနသည္ “မဇၥ်ိမဒါန” တည္း။ ေနာင္သံသရာ အက်ိဳးရမရကို ဂရုမစိုက္ဘဲ (အက်ိဳး မရခ်င္ေနေပေစ) “ပညာရွိ သူေတာ္ေကာင္း”ဆုိတာ သူတစ္ပါးကို ေပးကမ္းခ်ီးေျမွာက္ရုိး ထံုးစံတည္းဟု သေဘာထား၍ သူတစ္ပါးကို စားေစ ၀တ္ေစလုိေသာ ေစတနာ သက္သက္ျဖင့္ ေပးလွဴစြန္႔ၾကဲျခင္းသည္ “ပဏီတဒါန”တည္း။

မွတ္ခ်က္။ ။ဤနည္း၌ အက်ိဳးကို လုိလား၍ ျပဳေသာ ဒါနထက္ အက်ိဳးကိုမေျမာ္ဘဲ ျပဳေသာဒါနကျမတ္ပံုကို သတိျပဳသင့္၏။ မိမိအက်ိဳးကို မလိုလားဘဲ “သူတစ္ပါး ခ်မ္းသာလွ်င္ျပီးေရာ” ဆိုေသာ ေစတနာတုိ႔မွာ အလြန္ျမင့္ျမတ္ေသာ စိတ္ဓာတ္ရွိေသာ အေလာင္းေတာ္ၾကီးမ်ား၏ စိတ္ထားမ်ိဳးပင္ ျဖစ္ပါသည္။

တစ္နည္း - ဘ၀စည္းစိမ္ကို ခံစားလို၍ ျပဳေသာ ဒါနသည္ “ဟီနဒါန”တည္း။ မိမိ၏ သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ေရးကို လုိလား၍ (ဤဒါနသည္ မဂ္ဖုိလ္၏ အေျခခံ ျဖစ္ပါေစဟု ဆုေတာင္း၍) ျပဳေသာ ဒါနသည္ “မဇၥ်ိမဒါန”တည္း။ သတၱ၀ါမ်ား၏ သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ေရးကို ေျမာ္ေတြးလ်က္ ဘုရားေလာင္းတုိ႔ ျဖည့္က်င့္အပ္ေသာ ဒါနပါရမီသာလွ်င္ အျမတ္ဆံုး “ပဏီတဒါန” ျဖစ္သည္။ ဤကား တစ္မ်ိဳးထက္တစ္မ်ိဳး (စိတ္ထားတတ္၍) ျမတ္ပံုတည္း။ (သီလ စသည္မ်ား၌လည္း ဤကဲ့သို႔ စိတ္ထားလုိက္၍ အယုတ္ အလတ္ အျမတ္ ကြဲျပားႏုိင္ၾကသည္။)

အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ ကိုယ္က်င့္အဘိဓမၼာစာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပေပးထားပါသည္။