ဗုဒၶဘာသာမွာ အေျခခံဂိုဏ္းကြဲ ဘယ္ႏွမ်ဳိးရွိသလဲ။ အဲဒီဂိုဏ္းေတြရဲ႕ အဓိက ျခားနားခ်က္ကဘာလဲ ?

ဗုဒၶဘာသာဟာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာနဲ႕ မဟာယာန ဗုဒၵဘာသာဆုိျပီး ဂုိဏ္းၾကီးႏွစ္ခုရွိတယ္။ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံျပီး မၾကာခင္ျပဳလုပ္တဲ့ ပထမသံဂါယနာ သံဃာ့အစည္းအေ၀းၾကီးမွာ သံဃာေတာ္ အားလံုးဟာ မကြဲမျပား တစ္စည္းတစ္လံုးတည္းပဲ ျဖစ္တယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀-အၾကာ ေ၀သာလီမွာ လုပ္တဲ့ ဒုတိယ သံဂါယနာ အစည္းအေ၀းၾကီးေရာက္ေတာ့ သံဃာေတြ ႏွစ္စုကြဲသြားတယ္။ အဲဒီ မႈလသံဃာဂိုဏ္းၾကီးႏွစ္ခုဟာလဲ ဂိုဏ္းခြဲတည္ေထာင္ၾကာတာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀-အတြင္း (၁၈)ဂုိဏ္းတိတိရွိလာတယ္။ အေျခခံဂိုဏ္းၾကီးေတြကေတာ့ ထေရ၀ါဒနဲ႕ မဟာယာနဂိုစ္းၾကီး ႏွစ္ခုပါပဲ။

အဲဒီဂုိဏ္းႏွစ္ခုရဲ႕ အဓိကျခားနားခ်က္ကေတာ့…..

ေထရ၀ါဒဂုိဏ္းက ရွင္မဟာကႆပစတဲ့ မေထရ္ၾကီးေတြရဲ႕ ပထမ သံဂါယနာတင္ ပိဋကတ္ေတြကို အတိအက်ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္တဲ့ အစဥ္အလာ ရုိးရာဂိုဏ္းျဖစ္တယ္။

မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာကေတာ့ ပိဋကတ္ေတာ္ေတြထဲက ျဖဳတ္သင့္တာျဖဳတ္ျပီး ထည့္သင့္တာေတြ ထည့္ျပီး ဗုဒၶဘာသာကို ေခတ္မီေအာင္ ျပင္ဆင္တဲ့ဂိုဏ္းျဖစ္ပါတယ္။ မဟာယာနရဲ႕ အျမင့္ျမတ္ဆံုး ရည္ရြယ္ခ်က္က မိမိကုိယ္တုိင္ သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ေစတဲ့ အတၱဟိတသေဘာ မဟုတ္ဘူး။ သတၱ၀ါမ်ားကို သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ေစမယ့္ ပရဟိတက်င့္စဥ္ျဖစ္တယ္။ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳျပီးတဲ့ ဘုရား၊ ရဟႏၱာေတြဟာ အတုယူစံထားထုိက္တဲ့သူေတြ မဟုတ္ဘူး။ ရအံ့ဆဲဆဲျဖစ္တဲ့ နိဗၺာန္ကိုစြန္႕လႊတ္ျပီး သတၱ၀ါေတြကို သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ကယ္တင္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနတဲ့ ေဗာဓိသတၱေခၚ ဘုရားေလာင္းေတြကသာ အတုယူ စံထားထိုက္သူေတြ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ယံုၾကည္တယ္။

ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာကေတာ့ ပြင့္ျပီးတဲ့ ဘုရားရွင္ကို ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ကာ ဘုရားရွင္ ေဟာခဲ့တဲ့အတုိင္း က်င့္ၾကံအားထုတ္ျခင္းျဖင့္ သံသရာလြတ္ေျမာက္ နိဗၺာန္ေရာက္ေအာင္ အားထုတ္ရမယ္လုိ႔ ခံယူတယ္။

မဟာယနက ပြင့္ဖို႔က်င့္ေနတဲ့ ေဗာဓိသတၱဘုရားေလာင္းကို အေရးထားျပီး ေထရ၀ါဒက ပြင့္ျပီးတဲ့ ဗုဒၶဘုရားရွင္ကို အေရးထားတယ္။ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာဟာ မိမိရဲ႕ လြတ္ေျမာက္မႈတစ္ခုတည္းအတြက္ အေရးထားတဲ့အတြက္ ဟိနယာန အနိမ့္စားလမး္စဥ္ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ မဟာနကေတာ့ မိမိကုိယ္တုိင္ လြတ္ေျမာက္မႈသာမက အျခားသူေတြရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ အပင္ပန္း အဆင္းရဲခံက်င့္ေနတာ ျဖစ္လုိ႔ မဟာယန ျမင့္ျမတ္တဲ့ လမ္းစဥ္လုိ႔ မဟာယာနဂိုဏ္း၀င္ေတြက နာမည္တင္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။

မဟာယန ဗုဒၶဘာသာ တရုတ္၊ ဂ်ပန္နဲ႕ ကိုးရီးယားႏုိင္ငံေတြမွာ ထြန္းကားလို႔ ေျမာက္ပိုင္း ဗုဒၶဘာသာလုိ႔လဲ ေခၚၾကတယ္။ ေထရ၀ါ၏ ဗုဒၶဘာသာကေတာ့ သီဟုိဠ္၊ ျမန္မာ၊ ထုိင္း၊ ကေမာၻဒီယား၊ လာအိုႏုိင္ငံေတြမွာ ထြန္းကားလုိ႔ ေတာင္ပိုင္းဗုဒၶဘာသာလုိ႔ ေခၚၾကတယ္။