ျမန္မာအမည္ - ဇာတိပၹိဳလ္ပင္
အဂၤလိပ္အမည္ - NUTMEG
ရုကၡေဗဒအမည္ - MYRISTICA FRAGRANS HOUTT
မ်ိဳးရင္း - MYRISTICA CEAE
မူရင္းေဒသ - အင္ဒိုနီးရွားျပည္ရွိ မုိလက္ကာကြ်န္း
ဇာတိပၹိဳလ္ပင္သည္ အျမဲစိမ္းလန္းေသာ အပင္ၾကီးမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ အေလ့က်ေပါက္ေသာ ဇာတိပၹိဳလ္ပင္သည္ အျမင့္ ေပ ၆၀-ခန္႕ အထိ ရွိျပီး စုိက္ပ်ိဳးသည့္ ဇာတိပၹိဳလ္ပင္သည္ အျမင့္ ေပ ၃၀-ခန္႕သာရွိသည္။ အကိုင္းအခက္မ်ား ေ၀ဆာစြာ ျဖာထြက္ေလ့ရွိျပီး အေခါက္မွာ ညိဳမည္းမည္းအေရာင္ ရွိသည္။ အဖိုပင္၊ အမပင္ႏွင့္ လိင္စံုပင္ ဟူ၍ သံုးမ်ိဳးရွိသည္။
ဇာတိပၹိဳလ္ရြက္မ်ာသည္ သားေရကဲ့သုိ႔ မာေက်ာ ပ်ဥ္းတြဲျပီး ေမႊးၾကိဳင္ေသာ ရနံ႕ရွိသည္။ အလ်ား ၄-လက္မ၊ အနံ ၂-လက္မမ ရွိျပီး ရြက္ထိပ္ ခြ်န္း၍ ရြက္ရင္း အနီးငယ္ သြယ္သည္။ ရြက္ေၾကာ ထင္ရွား၏။ အပြင့္မွာ အ၀ါေဖ်ာ့ေရာင္ရွိ၍ အခုိင္လုိက္ ပြင့္သည္။
ဇာတိပၹိဳလ္သီးသည္ အသားထူေသာ အသီးမ်ိဳးျဖစ္သည္။ မ်က္ႏွာျပင္ ေခ်ာေမြ႕ျပီး အေျမွာင္း ၄-ေျမွာင္း ပါရွိသည္။ အတြင္း၌ ပါးလႊာ၍ ၾကြတ္ဆတ္ေသာ အခြံရွိသည္။ အေစ့ တစ္ေစ့ ပါရွိသည္။ အသီးမွည့္ေသာ အခါ ေရြ၀ါေရာင္ ရွိျပီး အသားမ်ားသည္ အပုိင္းသည္ မာလာ၍ ေနာက္ဆ့ုး ထိပ္ပိုင္းမွ ကြဲလာကာ ေတာက္ပေသာ ၾကက္ေသြးေရာင္ရွိသည္႕ အေျမွး(ဇာပြင့္)ကို ေတြ႕ျမင္ရသည္။ ဇာပြင့္သည္ ရာဇမတ္ကြက္ ကဲ့သုိ႔ျဖစ္ျပီး ေစ့ခြံကို ဖံုးအုပ္ထားသည္။
စုိက္ပ်ိဳးသည့္ ေဒသမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ မြန္ျပည္နယ္၊ ေပါင္ျမိဳ႕ က်ံဳကဥယ်ာဥ္တုိ႔တြင္ စတင္ စုိက္ပ်ိဳးထားသည္။ မုိးေရခ်ိန္ ၇၀-လက္မမွ ၁၂၀-လက္မ အထက္ ရြာသြန္းေသာ ရာသီဥတုမ်ိဳးကို ၾကိဳက္ႏွစ္သက္သည္။ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး မိုးရြာသြန္းေသာ ေဒသျဖစ္ပါက ပို၍ ေအာင္ျမင္ျဖစ္ထြန္းသည္။ ပူအုိက္ စြတ္စုိေသာ ရာသီဥတုကို ၾကိဳက္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ မိုးမ်ားစြာ ရြာသြန္းေသာ ပင္လယ္ကမ္းေျမာင္ ေဒသတုိ႔တြင္ ေျခာက္ေသြ႕ရာသီ၌ ေရသြင္း၊ ေရေလာင္းေပးျခင္းျဖင့္ ေကာင္းစြာ စုိက္ပ်ိဳး ျဖစ္ထြန္းႏုိင္သည္။ ပင္လယ္ေလ ေကာင္းစြာ ရရွိေသာ ေနရာတြင္ စိုက္ပ်ိဳးေသာ အပင္ၾကီးမ်ားမွာ ပိုမုိ၍ သီးထြက္ အားေကာင္းျပီး အသီးအရြယ္အစား ၾကီးမားသည္။
လတ္ဆတ္ေသာ ဇာပြင့္မ်ားသည္ ေတာက္ပေသာ အနီေရာင္ရွိျပီး ၎ကို ဓား၊ သိုပမဟုတ္ လက္ျဖင့္ ခြာယူရသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ေျချဖင့္၊ သုိ႔မဟုတ္ ကတ္ျပားမ်ားတြင္ ညွပ္၍ ျပားေနေအာင္ ဖိႏွိပ္ျပီး ေရႊ၀ါေရာင္သို႔ ေျပာင္းလဲလာကာ ၾကြတ္ဆတ္လာသည္ အထိ ၂-ရက္ မွ ၄-ရက္အထိ ေနေရာင္တြင္ အေျခာက္လွန္းရသည္။ ဇာပြင့္ကို ထင္းရွဴး ေသတၱာမ်ားတြင္ ထုပ္ပိုး ထည့္သြင္း၍ တင္ပို႔ ေရာင္းခ်ႏုိင္သည္။
ဇာတိပၹိဳလ္ဆီ ထုတ္ယူရန္ နည္းမွာ အေစ့ဆံကို ၾကိတ္၍ ထုတ္ယူရသည္။
အသံုးျပဳနည္းမွာ အသီးစိမ္းကို ေသြး၍ ေသာက္ပါက အမ်ိဳးသမီး မီးယပ္ ေသြးထိန္ျခင္း ေပ်ာက္ကင္းသည္။
ဇာေစ့ဆန္ကို (၁) ဟင္းခတ္အေမႊးအၾကိဳင္အျဖစ္ အသံုးျပဳသည္။ ကိတ္မုန္႕။ ပူတင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရာတြင္ ထည့္သြင္း အသံုးျပဳသည္။
(၂) ဇာတိပၹိဳလ္ အေစ့ဆံကို ေသြး၍ ပ်ားရည္ႏွင့္ လ်က္ေပးပါက ေသြး၀မ္းကိုက္ ေရာဂါ ေပ်ာက္ကင္းျပီး ႏွစ္လံုးအားနည္းျခင္းကို ျပန္လည္ အားျဖည့္ေစသည္။
(၃) ၀က္ျခံႏွင့္ အဖုအက်ိတ္ေပါက္သည့္ ေနရာ၌ လိမ္းေပးပါက အနာႏုလွ်င္ ပိန္၍ အနာရင့္လွ်င္ ျပည့္မွည့္ျပီး အျမန္ ေပ်ာက္ကင္းသည္။
(၄) နားရင္းေရာင္ ေရာဂါ ျဖစ္ပါက ေရာင္တင္းေသာ ေနရာ၌ လိမ္းေပးပါက ေပ်ာက္ကင္းသည္။
(၅) ပ်ိဳ႕အန္ေသာ ေရာဂါ ျဖစ္လွ်င္ ေရေအးႏွင့္ ေသြး၍ လ်က္ျခင္းျဖင့္ ေပ်ာက္ကင္းပါသည္။
(၆) ေသြးေဆး။ မီးယပ္ေဆး၊ အားတုိးေဆး။ ေလေဆး။ အစာေၾကေဆး၊ ခါးနာ၊ အေၾကာ အဆစ္ကိုက္ ေရာဂါေပ်ာက္ ေဆးမ်ားတြင္ ထည့္သြင္း အသံုးျပဳသည္။
(၇) Nutmeg Butter ကို က်ိဳး ေၾကေသာ အေစ့မ်ားမွ ထုတ္ယူ၍ ကိုယ္တုိက္ ဆပ္ျပာေမႊး လုပ္ငန္းတြင္ သံုးသည္။
(၈) အနာက်က္ရန္ႏွင့္ အနာမ၀င္ေစရန္ လည္းေကာင္း။ အသီးကို ေသြး၍ လိမ္းျခင္း၊ ေသာက္ျခင္း ျပဳရသည္။
ဇာပြင့္ကို ရွဴေဆး၊ ေသြးေဆး၊ ဒူလာေဆး၊ မီးယပ္ေဆး၊ အားတုိးေဆး စသည္မ်ား ေဖာ္စပ္ရာတြင္ အေရးၾကီးေသာ ေဆးမယ္ အျဖစ္ ထည့္သြင္း အသံုးျပဳသည္။
ဇာေစ့ဆီကို အေနာက္ ႏုိင္ငံမ်ား၌ ေရေမြးလုပ္ငန္း၊ ေဆးလိပ္ေဆးႏွင့္ သြားမ်ား စင္ၾကယ္ေစေသာ ေဆးမ်ား ေဖာ္စပ္ရာတြင္ ထည့္သြင္း အသံုးျပဳသည္။
No comments:
Post a Comment