သစ္ၾကံပုိး

ျမန္မာအမည္ - သစ္ၾကံပိုး

အဂၤလိပ္အမည္ - CINNAMON

ရုကၡေဗဒအမည္ - CINNA MONUMZEYLANICUM

မ်ိဳးရင္း - LAURA CEAE

မူရင္း ေဒသမွာ သစ္ၾကံပိုးပင္သည္ မ်ိဳးစိတ္မ်ားစြာရွိသည့္အနက္ တရုတ္ သစ္ၾကံပိုး (CHINA MONUM CASSIA) ၏ မူရင္းေပါက္ေရာက္ရာ ေဒသမွာ တရုတ္ျပည္ ေတာင္ပိုင္းျဖစ္၍ သေဘၤာသစ္ၾကံပိုး (CHINA MONUM ZEYLA NICUM) ၏ မူရင္းေဒသမ်ားမွာ သီရိလကၤာႏုိင္ငံႏွင့္ အိႏၵိယျပည္ ေတာင္ပိုင္းတုိ႔ ျဖစ္သည္။

အမ်ိဳးအစားမွာ သစ္ၾကံပိုးပင္သည္ ပရုတ္မ်ိဳးရင္ (LAURA CEAE) တြင္ ပါ၀င္ျပီး မ်ိဳးစိတ္ေပါင္း တစ္ေထာင္ခန္႕ ရွိသည့္အနက္ ထင္ရွားေသာ မ်ိဳးစိတ္မ်ားမွာ -

၁။ CINNA MOMUM CASSIR.

၂။ CINNA MOMUM ZEYLA NICUM.

၃။ CINNA MOMUM TAMALA.

၄။ CINNA MOMUM INERS တုိ႔ျဖစ္သည္။

သစ္ၾကံပိုးပင္၏ ပံုသဏၭာန္ႏွင့့္္ ပတ္သက္၍ မ်ိဳးစိတ္အလုိ္က္ အနည္းငယ္ ကြဲျပားေသာ္လည္း ေယဘုယ်အားျဖင့္ တူညီၾကရာ အေျခခံ တူညီခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။

သစ္ၾကံပိုးပင္သည္ အျမဲ စိမ္းလန္း၍ အနံ႕ရွိေသာ အပင္ၾကီးမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ သဘာ၀အေလ်ာက္ ေပါက္ေရာက္ေသာ အရုိင္းပင္သည္ ေပ-၄၀ မွ ေပ-၆၀ အထိ ျမင့္သည္။ အကိုင္းအခက္မ်ား ေ၀ဆာစြာ ထြက္ေလ့ ရွိသည္။ စနစ္တက် စိုက္ေသာ အပင္မ်ားသည္ ထုိမွ် မျမင့္ေပ။
အရြက္မွာ ရြက္ဆုိင္ ထြက္ျပီး ရြက္ရင္း၀ုိင္း၍ ရြက္ဖ်ား ခြ်န္သည္။ အရြက္ႏုစဥ္ ပန္းေရာင္ရွိ၍ ရင့္ေသာ္ အစိမ္းေရာင္သို႔ ေျပာင္းလဲသြားသည္။ ပြင့္ခုိင္သည္ အကိုင္းမ်ားမွ ထြက္ေသာ္လည္း ၾကားဖူးမွ ေသာ္လည္းေကာင္း ထြက္သည္။ ပြင့္ညွာ ရွည္သည္။ အပြင့္မ်ား ေသးငယ္ျပီး ျဖဴ၀ါေရာင္ရွိ၍ စူးရွေသာ အနံ႕ရွိ၏။ တပိုတြဲလ၊ တေပါင္းလမ်ားတြင္ ပြင့္သည္။

သစ္ၾကံပိုးသိးသည္ လံုး၀ုိင္းသည္။ အညိဳေရာင္သန္းေသာ အနီေရာင္ရွိသည္။ နယုန္လမွ သီတင္းကြ်တ္လအတြင္း အသီးမ်ား ရင့္မွည့္သည္။ အသီးမွ အဆီ ထုတ္ယူရရွိႏုိင္သည္။ သစ္ၾကံပုိး တစ္ပင္လံုးတြင္ အဓိက အသံုးျပဳေသာ အစိတ္အပုိင္းမွာ အေခါက္ျဖစ္၍ အဖိုးတန္ဆံုး ျဖစ္သည္။ ၎ သစ္ၾကံပိုးေခါက္သည္ နီညိဳေရာင္ ရွိ၍ ခ်ိဳေသာ အရာသာႏွင့္ ေမႊးၾကိဳင္ေသာ ရနံ႕ရွိ၏။ သစ္ၾကံပိုးမ်ိဳးစိတ္ အလုိက္အေခါက္ အထူအပါး ကြာျခားသည္။ အေခါက္မွ အဆီထုတ္ယူရရွိသည္။

စုိက္ပ်ိဳး ေပါက္ေရာက္သည့္ေဒသမွာ တရုတ္သစ္ၾကံပိုး (CINNA MOMUM CASSIA) ကို ျမန္မာျပည္တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း၊ ဗန္းေမာ္ႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တုိ႔တြင္ ေတြ႕ရွိရသည္။ ၎သည္ အပင္ၾကီးမ်ိဳးျဖစ္၍ အပင္ၾကီးသည့္အထိ ထားျပီး အေခါက္ခြာၾကရသည္။ ရုိးရုိး သစ္ၾကံပို (CINNA MOMUM ZEY-LA NICUM) ကို မူ အပင္ငယ္စဥ္က အေခါက္ခြာသည္။ တစ္ႏွစ္လွ်င္ မုိးေရလက္မ(၈၀)မွ (၁၂၅) လက္မအတြင္းရွိျပီး အပူခ်ိန္ (၈၀)ဒီဂရီ ဖာရင္ဟုိက္ ရွိေသာ ေဒသမ်ားတြင္ စုိက္ပ်ိဳး ေပါက္ေရာက္ ႏုိင္သည္။ မုိးရြာသြန္းေသာ ကာလရွည္လ်ားရန္လုိသည္။ ရုိးရုိး သစ္ၾကံပိုးသည္ ေဖာ္ျပပါ ရာသီဥတုမ်ိဳးအား အႏွစ္သက္ဆံုး ျဖစ္၍ ေပ(၂၀၀၀) ျမင့္ေသာ ေဒသအထိ စိုက္ပ်ိဳးႏုိင္သည္။ တရုတ္သစ္ၾကံပိုးသည္ အပူ သမပိုင္း ရာသီဥတုကို ႏွစ္သက္၏။

အေခါက္ခြာယူနည္းမွာ ခုတ္ယူထားေသာ အပင္လံုး၏ အေပၚဘက္တြင္ ဓားႏွင့္ ပတ္လည္ တစ္ရစ္ ရစ္ျပီးေနာက္ (၁၈)လက္မျခားကာ ောအက္ဘက္၌ တစ္ရစ္ ရစ္ရ၏။ ထုိ႔ေနာက္ အထက္အရစ္မွ ေအာက္အရစ္အထိ ပင္လံုး၏ အေရွ႕ဘက္၌ တစ္ခါ၊ ေနာက္ဘက္၌ တစ္ခါ အလ်ားလုိက္ ဓားဦးခြ်န္ျဖင့္ ခြဲခ်ျပီး အေခါက္ကို ေကာ္၍ ထုတ္ယူရသည္။ ခြာယူျပီးေသာ အေခါက္မ်ားအား တစ္ေနရာတြင္ စုပံု၍ အေပၚမွ ဂုန္နီအိတ္ျဖင့္ အလံုဖံုးျပီး တစ္ညသိပ္၍ ေခြ်းျပန္ေစသည္။

ျခစ္နည္းမွာ ေနာက္တစ္ရက္၌ သင့္ေလ်ာ္ေသာ္ အရြယ္ရွိသည့္ သစ္သားျပားကို တစ္ဘက္နံရံ၊ သို႔မဟုတ္ သံုးေခ်ာင္းေထာက္တုိင္တြင္ မွီထားျပီး ေျချဖင့္ ဖိ၍ ၎သစ္သားျပားေပၚတြင္ အေခါက္ကို တင္ကာ အေခါက္ေအာက္ဘက္ရွိ (Cortex) ကိုျခစ္ပစ္ရသည္။ အေခါက္ထူလြန္းပါက အေခါက္အေပၚယံကို လည္း ျခစ္ပစ္ေပးရန္ လုိသည္။

အေျခာက္ခံနည္းမွာ အေခါက္မ်ားကို ၂၄-နာရီ အရိပ္ထဲတြင္ ထားျပီး အေျခာက္ခံရ၏။ ဒုတိယေန႕တြင္ သစ္သားျပားေပၚ၌ တင္၍ ေလဟာျပင္တြင္ လွန္းရ၏။ ေနေရာင္ တုိက္ရုိက္ထိလွ်င္ တြန္႕လိမ္သြားတတ္သျဖင့္ သစ္ၾကံပိုးေခါက္မ်ားကို ဖ်ာျဖင့္ အုပ္ေပးရသည္။ အေခါက္မ်ား ေကာင္းစြာ ေျခာက္ေသြ႕ေသာ အခါတြင္ အလိပ္လုိက္ ျဖစ္သြားသည္။ ၎ တုိ႔ကို ေျခာက္ေသြ႕ေသာ ေနရာတြင္ သိမ္းဆည္းထားရွိရသည္။

အေခါက္အသံုးျပဳနည္းမွာ -

(၁) ေလနာ။ သည္းေျခနာ၊ ၀မ္းသြားေရာဂါ၊ ေသြးေခြ်းထြက္လြန္ျခင္းတုိ႔ကို အထူးသျဖင့္ ႏုိင္၏။ မ်ားေသာအားျဖင့္ မီးမကင္ေဆး၊ သူငယ္နာေဆး၊ အေၾကာလိမ္းေ္ဆးမ်ားတြင္ ထည့္သြင္း အသံုးျပဳသည္။

(၂) အေခါက္မူန္႕ကို ရွားေစးႏွင့္ ဆတူ ေသာက္ပါက ၀မ္းသြားျခင္းကို ေပ်ာက္ကင္းေစသည္။

(၃)တုပ္ေကြးေရာဂါ၊ ေခ်ာင္းဆုိးေရာဂါ၊ သုက္ခန္းေျခာက္ျခင္း၊ ေသြး၀မ္းသြားျခင္း၊ ၀မ္းကိုက္ျခင္း တုိ႔အတြက္ အေခါက္ကို ေသြး၍ အျခားေဆးတုိ႔ႏွင့္ ဖက္စပ္ တုိက္ေကြ်းႏုိင္သည္။

(၄) ဟင္းလ်ာမ်ား ခ်က္ျပဳတ္ရာတြင္ သစ္ၾကံပိုးေခါက္ကို ထည့္သြင္း ခ်က္ျပဳတ္လွ်င္ အစာေၾကလြယ္၍ အနံ႕အရသာျဖင့္ ျပည့္စံုသည္။

(၅) သစ္ၾကံပိုး အေခါက္၌ (TANNIN) ေခၚ အဖန္ဓာတ္ ပါရွိသျဖင့္ ၀မ္းပ်က္ေရာ၈ါႏွင့္ ၀မ္းတြင္း ေသြးယိုစီးျခင္း ေရာဂါမ်ား၌ အသံုးျပဳႏုိင္သည္။

(၆) အေခါက္ကို ျပဳတ္၍ ေသာက္လွ်င္ ၀မ္းကိုက္ေရာဂါ ေပ်ာက္၏။

(၇) ေသြးကို အားေပးေသာေၾကာင့္ (White Blood Corpuse Puseles)ေခၚ ေသြးေကာင္းတြင္ ပါ၀င္သည့္ အျဖဴေသြးကို တုိးပြားေစသျဖင့္ အဆုတ္ေရာဂါ ကုသေဆြးအျဖစ္ ေဖာ္စပ္ႏုိင္သည္။

အဆီအသံုးျပဳနည္းမွာ -

(၁) အဆီကို သြားကိုက္ရာတြင္ ထည့္သြင္း သုတ္လိမ္းေပးပါက ေပ်ာက္ကင္း၏။

(၂) နားအူျခင္း၊ နားေလထြက္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ပါက သစ္ၾကံပိုးဆီကို ခတ္ေပးလွ်င္ ေပ်ာက္ကင္းသည္။

(၃) ၀မ္းတြင္းေလ ပြေသာ္ အဆီ ၂-စက္မွ ၄-စက္အထိ ေသာက္ေပးပါက ေပ်ာက္၏။

(၄) အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ား၌ အူေရာင္ငန္းဖ်ားေခၚ (Typhoid) ေရာဂါ ကုသရာ၌ ၎အဆီကို အသံုးျပဳသည္။