ရုပ္ျဖစ္ပံု

၁။ ကံေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ကမၼဇရုပ္တုိ႔သည္ ပဋိသေႏၶစိတ္၏ ဥပါဒ္ခဏမွစ၍ ခဏတုိင္း ခဏတုိင္း မျပတ္မလပ္ ျဖစ္ေပၚၾက၏။

၂။ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ စိတၱဇရုပ္တုိ႔သည္ ပဋိသေႏၶစိတ္ေနာင္ ပထမ ဘ၀င္စိတ္၏ ဥပါဒ္ခုိက္ ဥပါဒ္ခုိက္၌ ျဖစ္ေပၚၾက၏။

၃။ ဥတုေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ရုပ္ကို ဥတုဇရုပ္ဟုေခၚ၏။ ပဋိသေႏၶစိတ္၏ ဥပါဒ္ခဏ၌ ျဖစ္ေသာ ကမၼဇရုပ္တြင္ ေတေဇာဓာတ္ပါ၏။ ထုိေတေဇာဓာတ္သည္ ပဋိသေႏၶစိတ္၏ ဌီခဏမွစ၍ ဥတုဇုပ္ကို ျဖစ္ေစ၏။

ကမၼဇရုပ္၊ စိတၱဇရုပ္၊ ဥတုဇရုပ္၊ အာဟာရဇရုပ္တုိင္း၌ ဥတုဇေတေဇာဓာတ္ပါ၀င္လ်က္ရွိရာ ထုိဥတုသည္ ဥပါဒ္ျပီးေနာက္၌ ဌီအခိုက္သို႔ေရာက္လွ်င္ ဥတုဇရုပ္ကို ျဖစ္ေစ၏။ ထုိသို႔ျဖစ္ေစရာ၌ စိတ္၏ ဥပါဒ္ဌီဘင္ အစီအစဥ္အတုိင္း ခဏမစဲ ရုပ္ကိုျဖစ္ေစ၏။

အဇၥ်တၱသႏၱာန္၌ ဥတုဇရုပ္မ်ား ျဖစ္ေပၚသည့္နည္းတူ ဗဟိဒၶသႏၱာန္၌လည္း ဥတုဇရုပ္မ်ား ျဖစ္ေပၚၾက၏။

၄။ အာဟာေရေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ရုပ္ကို အာဟာရဇရုပ္ဟု ေခၚ၏။
အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈-ပါးတြင္ ၾသဇဓာတ္ ပါ၀င္သျဖင့္ ၾသဇသည္ ရုပ္ကလာပ္တုိင္း၌ ရွိ၏။ သို႔ေသာ္ အဇၥ်တၱၾသဇသည္ အစားအစာတြင္ပါရွိေသာ ဗဟိဒၶၾသဇႏွင့္ ေပါင္းဆံုျပီးမွ အာဟာရဇရုပ္ကို ျဖစ္ေစႏုိင္၏။

ၾသပပါတိကႏွင့္ သံေသဒဇသတၱ၀ါတုိ႔သည္ ပဋိသေႏၶေနျပီးေနာက္ တစ္စံုတစ္ခုေသာ စားဖြယ္ကို (အယုတ္သျဖင့္ မိမိတံေတြးကို) စားမ်ိဳေသာအခါ ၀မ္းတြင္း၌ ပါစကေတေဇာဓာတ္မီးျဖင့္ ထိုအစာကို ေပါင္းေႏႊးရ၏။ ထုိ႔ေနာက္ အစာတြင္ ပါေသာ ၾသဇဓာတ္သည္ ေသြးႏွင့္ အတူ ခႏၶာကိုယ္အႏွံ႕ ပ်ံ႕ႏွံ႕သြား၏။ ထုိအခါ ခႏၶာကိုယ္အႏွံ႕ရွိ အဇၥ်တၱၾသဇႏွင့္ ထိေတြ႕၍ ရုပ္၏ ဌီသို႔ေရာက္ေသာအခါမွ စတင္ကာ ထုိအတြင္းအပ ၾသဇတုိ႔သည္ ခဏမစဲ အာဟာရဇရုပ္တုိ႔ကို ျဖစ္ေစၾက၏။

ဂဗၻေသယ်က သတၱ၀ါတို႔၏ ပဋိသေႏၶစတည္ျပီးေနာက္ တစ္သတၱာဟ၊ ႏွစ္သတၱာဟခန္႔ၾကာလွ်င္ မိခင္စားမ်ိဳလုိက္ေသာ အစားအစာတို႔မွ တစ္ဆင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ၾသဇဓာတ္သည္ ေသြးႏွင့္အတူ လွည့္ပတ္လာရာမွ သေႏၶသားေလာင္း၏ ကိုယ္၌ ပ်ံ႕ႏွံ႕၏။ ထုိပ်ံ႕ႏွံ႕ေသာ ဗဟိဒၶၾသဇႏွင့္ ပင္ကိုရွိရင္းျဖစ္သည့္ အဇၥ်တၱၾသဇတုိ႔ ေပါင္းဆံုမိသည္မွ ရုပ္၏ ဌီသို႔ိေရာက္ေသာအခါ အာဟာရဇရုပ္တုိ႔ ျဖစ္ေပၚၾက၏။ ထုိသို႔ ျဖစ္ရာ၌ အတြင္းအပ ၾသဇတစ္စံုလွ်င္ အာဟာရဇရုပ္ကလာပ္တစ္ခုက်စိတ္၏ ဥပါဒ္-ဌီ-ဘင္ အစီအစဥ္အတုိင္း ခဏမစဲ ျဖစ္ေပၚ၏။

ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္ စတုတၳအၾကိမ္ထုတ္ေ၀ေသာ ဗုဒၶအဘိဓမၼတရားေတာ္ အႏွစ္ခ်ဳပ္ စာအုပ္မွ ျပန္လည္ထုတ္ႏုတ္ ေဖာ္ျပေပးသည္။