၀ဋ္ျမစ္ (၂) ပါး

သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲလည္ေၾကာင္းျဖစ္၍ သံသရာ၀ဋ္၏ အျမစ္အရင္းျဖစ္ေသာ တရားႏွစ္ပါးမွာ -

၁။ အ၀ိဇၨာ

၂။ တဏွာ - တုိ႔ျဖစ္သည္။

ပဋိစၥသမုပၸါဒ္နည္းျဖင့္ ေလာကသံုးပါးမွ လြတ္ေျမာက္ပံု

ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္တြင္ အ၀ိဇၨာႏွင့္ တဏွာႏွစ္ပါးသည္ ၀ဋ္သံုးပါးတရားတုိ႔၏ လည္ရာလည္ေၾကာင္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္၏ အေၾကာင္းရင္းအေၾကာင္းစ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ သံသရာ၀ဋ္၏ ပင္မ အျမစ္ၾကီးႏွစ္သြယ္ျဖစ္ၾကသည္။ တနည္းအားျဖင့္ဆုိေသာ္ အ၀ိဇၨာ၊ တဏွာဟူေသာ အႏုသယကိေလသာၾကီးႏွစ္ပါးသည္ ၀ဋ္တရားတုိ႔၏ ဦးေခါင္းၾကီး ႏွစ္လံုးႏွင့္ တူေပသည္၊ သတၱ၀ါတုိ႔၌ ေခါင္းအဂၤါသည္ အခ်ဳပ္အခ်ာပဓာနျဖစ္သကဲ့သို႔ အ၀ိဇၨာ၊ တဏွာ တရားႏွစ္ပါးတုိ႔သည္လည္း ပဋိစၥသမုပါဒ္၀ဋ္ၾကီး၏ အခ်ဳပ္အခ်ာ ဦးေခါင္းမ်ားျဖစ္ၾက၏၊ ေျမြသတၱ၀ါ၏ဦးေခါင္းကို ဆုပ္ကိုင္ေသာအခါ ဆုပ္ကိုင္သူ၏လက္ေမာင္းသည္ ရွည္လ်ားေသာေျမြကိုယ္၏ ရစ္ပတ္ျခင္းကို ခံရသကဲ့သို႔ ၀ဋ္တရားတုိ႔၏ ဦးေခါင္းၾကီးမ်ားျဖစ္သည့္ အ၀ိဇၨာႏွင့္ တဏွာတုိ႔ကို စြဲကိုင္ထားေသာေၾကာင့္ သတၱ၀ါတုိ႔သည္ သံသရာ၀ဋ္တည္းဟူေသာ ရွည္လ်ားေသာ ကိုယ္ၾကီးျဖင့္ အထပ္ထပ္ရစ္ပတ္မူကို ခံေနၾကရျခင္းျဖစ္ေပသည္။

ထုိ႔ျပင္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္ကို ေရွ႕ပိုင္းဘ၀စက္၊ ေနာက္ပိုင္းဘ၀စက္ ဟူ၍ ႏွစ္ပိုင္းခြဲလုိက္လွ်င္ အ၀ိဇၨာႏွင့္ တဏွာတုိ႔သည္ ထုိဘ၀စက္ၾကီးႏွစ္ခု၏ ေခါင္းၾကီးမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ အ၀ိဇၨာသည္ အ၀ိဇၨာမွ ေ၀ဒနာအထိ (အ၀ိဇၨာ၊ သခၤါရ၊ ၀ိညာဥ္၊ နာမ္ရုပ္၊ သဠာယတန၊ ဖႆ၊ ေ၀ဒနာ) ေရွ႕ပုိင္းဘ၀စက္၏ ေခါင္းၾကီးျဖစ္၍ တဏွာသည္ တဏွာမွ ဇာတိအထိ (တဏွာ၊ ဥပါဒါန္၊ ဘ၀၊ ဇာတိ) ေနာက္ပိုင္း ဘ၀စက္၏ စက္ေခါင္းၾကီး ျဖစ္သည္။

ဥပမာအားျဖင့္ ေရွ႕ပိုင္းတြင္ စက္ေခါင္းတစ္လံုး၊ ေနာက္ပိုင္းတြင္ စက္ေခါင္းတစ္လံုး တပ္ဆင္ထားသည့္ မီးရထားၾကီးႏွင့္ တူသည္၊ ထုိစက္ေခါင္းၾကီးႏွစ္လံုး တပ္ဆင္ထားေသာ မီးရထားၾကီးသည္ ေတာၾကိဳေတာင္ၾကား ေတာင္နံပါး စေသာ လမ္းေကာက္လမ္းက်ဥ္းမ်ား၌ ေရွ႕ေခါင္း၊ ေနာက္ေခါင္းတုိ႔ျဖင့္ တက္တံု ဆင္းတံု၊ ေကြးေကာက္တံုျဖင့္ တသုန္သုန္သြားလာ၍ ေနဘိသကဲ့သို႔ အ၀ိဇၨာ၊ တဏွာတည္းဟူေသာ ေရွ႕ေခါင္း ေနာက္ေခါင္းႏွစ္လံုးတပ္ထားေသာ ဘ၀စက္ယႏၱရာ သံသရာရထားၾကီးသည္လည္း တက္တံု ဆုတ္တံု ေကြ႕ေကာက္တံုတုိ႔ျဖင့္ သံုးဆယ့္တစ္ဘံု၀ယ္ တသုန္သုန္ လွည့္လည္သြားလာေနေပသည္။

သို႔ျဖစ္၍ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္ရဟတ္ၾကီး၌ ဘ၀သံသရာလည္ပတ္ေၾကာင္း စက္ေခါင္းၾကီးႏွစ္လံုးျဖစ္သည့္ အ၀ိဇၨာ၊ တဏွာဟူေသာ ကိေလသ၀ဋ္ကို အျမစ္ပါမက်န္ တြန္းလွန္ပယ္သတ္ႏုိင္မွ သံသရာထြက္ေပါက္ရ၍ ေလာကသံုးပါးမွ လြတ္ေျမာက္ႏုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ အ၀ိဇၨာႏွင့္ တဏွာတုိ႔ကို ခ်ဳပ္ျငိမ္းေအာင္ ၀ိပႆနာတရား ရူမွတ္ပြားမ်ားအားထုတ္ရမည္။ အ၀ိဇၨာခ်ဳပ္သြားေသာအခါ သခၤါရ၊ ၀ိညာဥ္၊ နာမ္ရုပ္၊ သဠာယတန၊ ဖႆ ေ၀ဒနာဟူေသာ ေရွ႕ပိုင္းဘ၀စက္ၾကီး ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြား၏။ ေ၀ဒနာ တဏွာခ်ဳပ္ေသာေၾကာင့္ ဥပါဒါန္၊ ဘ၀၊ ဇာတိ စေသာ ေနာက္ပိုင္းဘ၀ စက္မ်ားခ်ဳပ္ျငိမ္းျပီး သံသရာမွ ရွင္းရွင္းၾကီး ကြ်တ္လြတ္ ထြက္ေျမာက္သြားေလေတာ့သည္။

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ (အဆင့္ျမင့္) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပသည္။