(ဃ) ပုဂၢလပညတ္က်မ္းႏွင့္ သမၼဳတိသစၥာ

ပုဂၢလပညတ္စေသာ ပညတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ခြဲျခား သတ္မွတ္ျပေသာ က်မ္းသည္ ပုဂၢလပညတ္က်မ္းမည္၏။ (ပုဂၢလ = ပုဂၢိဳလ္ + ပညတ္ = သတ္မွတ္ခ်က္)

ဤပုဂၢလပညတ္က်မ္း၌ - ခႏၶာ၊ အာယတန၊ ဓာတ္၊ သစၥာစေသာ ပရမတၳတ တရားတုိ႔၏ အမည္တုိ႔သည္ ပရမတၳအားျဖင့္ ထင္ရွားရွိေသာေၾကာင့္ ၀ိဇၨမာနပညတ္မည္၏။

လူ၊ နတ္၊ ျဗဟၼာ၊ ေယာက္်ား၊ မိန္းမစေသာ လူတုိ႔ သံုးစြဲေသာ အမည္တုိ႔သည္ ပရမတၳအားျဖင့္ ထင္ရွားမရွိေသာေၾကာင့္ အ၀ိဇၨမာန ပညတ္ျမည္၏။

၀ိဇၨမာန ပညတ္တုိ႔ကို ခႏၶပညတ္စသည္ျဖင့္သာ ျပ၍ အ၀ိဇၨမာန ပညတ္ကိုမူ ပုဂၢိဳလ္တစ္မ်ိဳး ႏွစ္မ်ိဳးစသည္ျဖင့္ ခ်ဲ႕ထြင္း၍ ေဟာျပထားသည္။

ဓမၼသဂၤဏီ၊ ၀ိဘင္း၊ ဓာတုကထာ၊ အဘိဓမၼာသံုးက်မ္းကို ေဟာျပီးေသာအခါ ပရမတၳသစၥာတရားမ်ားကိုသာ နာၾကားရသည့္ နတ္ျဗဟၼာတုိ႔၏ သႏၱာန္၌ သံသယ ၀င္လာႏုိင္သည္။ ဤအဘိဓမၼာသံုးက်မ္းလံုး၌ လူ၊ နတ္၊ ျဗဟၼာ၊ ပုဂၢိဳလ္၊ သတၱ၀ါ၊ လူဘံု၊ နတ္ဘံု၊ ျဗဟၼာဘံုစေသာ သမၼဳတိသစၥာ ပညတ္စကားမ်ား လံုး၀မပါ၀င္ခဲ့ေခ်။ ခႏၶာ၊ အာယတနစေသာ ပရမတၳသစၥာ တရားမ်ားသား ပါ၀င္ခဲ့သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ကမၻာေလာကၾကီး၌ ပရမတၳသစၥာတရားမ်ားသာ ရွိသေလာ၊ သမၼဳတိသစၥာ ပညတ္တရားဟူသည္ မရွိေလသေလာဟု သံသယ၀င္လာႏုိင္၏။ ပညတ္ဟူသည္ မည္သို႔မွ် အသံုးမ၀င္ဟု မွတ္ထင္ကာ တစ္ဖက္စြန္းသို႔လည္း ေရာက္သြားႏုိင္ေပသည္။

ေလာက၌ ပရမတၳတရားသက္သက္မွ်ရွိ၏ဟု ယူဆလုိက္လွ်င္ တစ္ဖက္စြန္းေရာက္ႏုိင္သကဲ့သို႔ သမၼဳတိသစၥာ ပညတ္သာ အဓိကျဖစ္၏၊ အေရးပါ၏ဟု ယူဆလုိက္လွ်င္လည္း တစ္ဖက္စြန္းသို႔ ေရာက္ႏုိင္ျပန္သည္။ ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္၏ တရားေတာ္မွန္လွ်င္ လက္၀ဲစြန္း၊ လက္ယာစြန္းဟူေသာ အစြန္းႏွစ္ဖက္မွ လြတ္ကာ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ(အလယ္အလတ္က်င့္စဥ္) လမ္းသာ အမွန္ျဖစ္ရေပသည္။

ျမတ္စြာဘုရား၌ က်င့္စဥ္မ်ားတြင္ လွဴဒါန္းမူ ဒါနျပဳလုပ္ရာ၌ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္ပညတ္ကိုပင္ လွဴဒါန္းၾကရသည္။

သီလေဆာက္တည္ က်င့္သံုးရာ၌လည္း အျခားသတၱ၀ါ၏ အသက္ကို မသတ္ရမူ၊ အျခားသတၱ၀ါ၏ ပစၥည္းကို မခိုးရမူစသည္ျဖင့္ သတၱ၀ါပညတ္ကို အစြဲျပဳ၍ သီလတရားျဖစ္ေပၚရ၏။

သီလရွိေသာပုဂၢိဳလ္၊ သီလမရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔ကို ခြဲျခားရာ၌လည္း၊ ပုဂၢိဳလ္ပညတ္ျဖင့္ပင္ ခြဲျခားၾကရသည္။

ေမတၱာပြားရာ၌လည္း “ပုဂၢိဳလ္၊ သတၱ၀ါေတြ က်န္းမာၾကပါေစ၊ ခ်မ္းသာၾကပါေစ” ဟု ပုဂၢိဳလ္၊ သတၱ၀ါစေသာ ပညတ္ကိုပင္ ေမတၱာပြားရသည္။ စ်ာန္အဘိညာဥ္ရရန္ သမထတရား အားထုတ္ရာ၌လည္း ကသုိဏ္းပညတ္ကိုပင္ အာရုံျပဳ၍ အားထုတ္ရသည္။

သို႔ျဖစ္၍ ပညတ္သည္ ဒါန၊ သီလ၊ သမထစေသာ ေလာကီနယ္ပယ္၌ မပါလွ်င္မျပီး အေရးၾကီးေသာ တရားပင္ျဖစ္၍ ပယ္၍ မျဖစ္နုိင္ေပ။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ အဘိဓမၼာတရားပြဲၾကီး၌ ပုဂၢလ ပညတ္က်မ္းကို က်မ္းအမည္ႏွင္ ့ေလ်ာ္ညီစြာ ပုဂၢလပညတ္ သမၼဳတိသစၥာကို ေရွ႕တန္း တင္၍ ေဟာေတာ္မူရေပသည္။

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ (အဆင့္ျမင့္) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပသည္။