အလွ၊ အခ်စ္ႏွင့္ ေမတၱာဆုိသည္မွာ...

လွတဲ့အေၾကာင္းေတြ လွတာေတြကို အမ်ားၾကီး ေျပာတတ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ လွတယ္ဆုိတာ ဘာလဲလုိ႔ေမးလာတဲ့အခါ ခ်က္ခ်င္းအေျဖေပးဖို႕ ခက္ေနတတ္တယ္။ လွတယ္ဆုိတာ ဘာလဲဆုိတ့ဲ ဖြင့္ဆုိခ်က္ Definition ေပးဖုိ႔ခက္ပါတယ္။

တခ်ိဳ႕ကေတာ့ “လွတယ္” ဆုိတာ အက်ိဳးျပဳႏုိင္မူစြမ္းရည္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးရွိျခင္း၊ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဖြင့္ဆုိၾကတယ္။ အလွဆုိသည္မွာ အက်ိဳးျပနုိင္စြမ္းရည္ ရွိျခင္းလုိ႔ ဖြင့္ဆုိတဲ့ သေဘာေပါ့။

ဥပမာ … အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးရဲ႕ မ်က္ေတာင္ဟာ ရွည္ျပီးေကာ့ေနရင္ ဒီမ်က္ေတာင္ ေကာ့ေကာ့ကေလးကို လွတယ္လုိ႔ ျမင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လွတာလဲဆုိရင္ မ်က္ေတာင္တုိတုိထက္ ရွည္ရွည္ေကာ့ေကာ့ ကေလးဟာ “မ်က္စိ” ကို ဖံုး၊ အမူိက္ စသည့္ အႏၱရာယ္တို႔မွ ကာကြယ္ေပးႏုိင္စြမး္မူရွိလို႔တဲ့။ ဒီလုိ ကာကြယ္မူ ေပးႏုိင္စြမ္းတာ၊ မ်က္လံုးကို အက်ိဳးျပဳႏုိင္မူ စြမ္းရည္ရွိတာဟာပဲ “ အလွ” တဲ့။

ေယာက္်ားမွာ က်န္းမာသန္စြမ္းျခင္း၊ ေယာက္်ားပီသျခင္းအျဖစ္နဲ႕ ၾကြက္သား ဖြဲ႕စည္းမူ ေပၚေပၚလြင္လြင္ ရွိတယ္။ ေယာက္်ားပီသျခင္းဟာ “အလွ” ျဖစ္ေနတယ္။ ဘာလုိ႔လွတာလဲဆုိေတာ့ အဲဒီ ေယာက္်ားရဲ႕ က်န္းမာသန္စြမ္းျခင္းဟာ အလုပ္ေကာင္းစြာ လုပ္ႏုိင္ျခင္းဟာ အက်ိဳးျပဳတဲ့ အစြမ္းသတၱိရွိလုိ႔ပဲတဲ့။ မိန္းမမွာေတာ့ ေယာက္်ားလုိ ၾကြက္သားဖြဲ႕စည္းမူ မေပၚလြင္ဘူး။ သူ႔ခႏၶာမွာ ဖံုးလႊမ္းထားတဲ့ အဆီျပင္တစ္မ်ိဳးရွိေနလုိ႔ မိန္းကေလးဟာ အသားအေရ စုိေျပေပ်ာ့ေပ်ာင္း ႏူးညံ႕ေနတယ္။ ဒီအဆီျပင္ဟာ အစာေရစာ ျပတ္လပ္တဲ့အခါမွာ မိမိကိုယ္ထဲမွာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ထားတဲ့ သား သမီးအတြက္ေတာ့ အသက္ဆက္ရွင္ေနႏုိင္ေအာင္ ဖန္တီးေပး ႏုိင္စြမ္းရွိတယ္တဲ့။ ဒီလုိအက်ိဳးျပဳႏုိင္စြမ္း တဲ့အစြမး္ရွိလုိ႔ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ အသားအေရ ႏူးညံ႕ေပ်ာ့ေပ်ာင္း စုိျပည္လန္းဆန္းျခင္းကို “လွတယ္” လို႔ ျမင္လာတာတဲ့။

ဒီနည္းအတူပဲ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ ရင္သားျပည့္၀ဖြံ႕ျဖိဳးျခင္းဟာ သားသမီးငယ္ အသက္ရွင္ဖုိ႔အတြက္ ႏုိ႕ခ်ိဳ တုိက္ေကြ်းႏုိင္ျခင္းဆုိတဲ့ အက်ိဳးျပမူရွိတယ္။ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ တင္ပါးအခ်ိဳးတက် ျပည့္ျဖိဳးက်ယ္ျပန္႕ ျခင္းဟာ သားသမီးကို ေကာင္းစြာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ႏုိင္ျခင္းဆုိတဲ့ အက်ိဳးတရားရွိတယ္။ အက်ိဳးျပဳႏုိင္မူရွိတယ္။ ဒီလုိအက်ိဳးျပႏုိင္မူအစြမ္း ရွိေနလို႕ ျပည့္ျဖိဳးက်ယ္ျပန္႕တဲ့ တင္ပါးကို လွပတယ္လုိ႔ ျမင္လာတာတဲ့။

ဒါေၾကာင့္ အလွဆုိသည္မွာ အက်ိဳးတစ္စံုတစ္ရာ ျပႏုိင္စြမ္းျခင္း သို႔မဟုတ္ အလွဆုိသည္မွာ အသံုး၀င္ျခင္းျဖစ္တယ္လုိ႔ ဖြင့္ဆုိၾကတာျဖစ္လိမ့္မယ္။

ခ်စ္တယ္ဆုိတာဟာ အဲဒီ လွတာကို ရယူခ်င္၊ ပိုင္ဆုိင္ခ်င္တာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ပုိပိုလွတာေတြ႕ေတာ့ ပိုပိုခ်စ္သြားတာေတြ ရွိမွာေပါ့။ ငါးစိမး္ျမင္ ငါးကင္ပစ္ ဆုိတာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိမွာေပါ့။ ဒါျဖင့္ ခ်စ္ျခင္းမွာ ပိုလွတာကို ပုိခ်စ္တဲ့ သေဘာရွိေနေတာ့ “ေမတၱာ” နဲ႕ ျခားနားေနတယ္၊ ေမတၱာမွာက “ပုိ”သြားတယ္။ “ေလ်ာ့” သြားတယ္ဆုိတာ မရွိဘူး။

ဗုဒၶစာေပေတြမွာ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားက အင္မတန္လွပတင့္တယ္တဲ့ ဇနပဒကလ်ာဏီနဲ႕ လက္ထပ္ေတာ့မယ့္ ညီေတာ္နႏၵမင္းသားကို ေခၚထုတ္သြားတဲ့အေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဲဒီလုိ ေခၚသြားလို႔ လမ္းတစ္ေနရာမွာ ေမ်ာက္အုိမၾကီးတစ္ေကာင္ကို ေတြ႕ေတာ့ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားက နႏၵကို “အဲဒီ ေမ်ာက္အုိမၾကီးနဲ႕ ဇနပဒလ်ာဏီ ဘယ္သူက ပိုလွသလဲ” လုိ႕ ေမးတယ္။ ညီေတာ္နႏၵ စိတ္ဆုိးလုိက္မယ့္ျဖစ္ျခင္း ေတြးၾကည့္လုိ႔ရပါတယ္။ အင္မတန္လွတဲ့ သူ႕ဇနပဒလ်ာဏီနဲ႕ ဒီေမ်ာက္အုိမကိုမ်ား ႏူိင္းျပီး ေမးရသလားလုိ႔ေပါ့။ ေဒါသေတြျဖစ္မွာပဲ။ ဒါနဲ႕ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားက ညီေတာ္ကို နတ္ျပည္ေခၚသြားျပီး နတ္သမီးကေလးေတြနဲ႕ ေတြ႕ေပးလုိက္တယ္။ နတ္သမီးဆုိေတာ့ သိပ္ေခ်ာသိပ္လွေနမွာေပါ့။ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားကို ညီေတာ္က “ဒီနတ္သမီးးေတြနဲ႕ ႏူိင္းစာရင္ ဇနပဒကလ်ာဏီဟာ ေမ်ာက္အုိမၾကီးလုိပါပဲဘုရား” လုိ႔ ေျဖတယ္တဲ့။ ေျပာရက္တယ္။ ဇနပဒကလ်ာဏီဟာ ေမ်ာက္အုိမၾကီးလုိပါပဲတဲ့။

ခ်စ္ျခင္းဆုိတာ … ဒီလုိပဲ … ဘက္လုိက္တတ္တယ္။ အလွသာတဲ့ဘက္ကို အေလးသာ ေပးလုိက္တယ္။ ဘက္လုိက္တယ္။ ခ်စ္ျခင္းဟာ အတည္ျငိမ္ဘူး ပို၍ ပို၍ လွတာနဲ႕ေတြ႕ရင္ ပို၍ ပို၍ ခ်စ္ခ်စ္သြားတယ္၊ ခ်စ္ျခင္းဟာ မခုိင္ခံ့ဘူး။ ယိမ္းယို္င္တယ္။ သစၥာမဲ့တယ္။ ကတိဖ်က္တယ္။ မိန္းမက မလွေတာ့ဘူးဆုိရင္ ေယာက္်ားက ျမတ္ႏုိးမူေတြ ေလ်ာ့လာတယ္။ ယုယုယယၾကင္ၾကင္နာနာေတြ သိပ္မရွိဘူး ျဖစ္လာတယ္။ ဆူဆူပူပူေတြ လုပ္လာတယ္။ ေအာ္လား၊ ဟစ္လား၊ ဟိန္းလား၊ ေဟာက္လားေတြ လုပ္တယ္၊ အရင္ကလုိ သိပ္မခ်စ္ေတာ့လုိ႔ တစ္ဖက္သူကလည္း စိတ္ဆင္းရဲတယ္။ ဟုတ္တယ္၊ အခ်စ္ဆုိတာ ေျပာင္းလဲ ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့ သေဘာရွိတယ္။

ေမတၱာကေတာ့ ယိမ္းယို္င္ေဖာက္ျပန္ျခင္းမရွိဘူးတဲ့။

ဇာတ္ေတာ္တစ္ေနရာမွာ သိပ္ကိုလွပတဲ့ အမ်ိဳးသမီးငယ္ကို လက္ေဆာင္ပဏၰာေတြနဲ႕ ခ်စ္ေရးဆုိလာသူရဲ႕ ျပဳမူပံုကို ေဖာ္ျပထားတာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီ ခ်စ္ေရးလာဆုိသူက ပထမအေခါက္မွာ အမ်ိဳးသမီးအတြက္ လက္ေဆာင္ပဏၰာကို ေရႊလင္ပန္းနဲ႕ ထည့္လာတယ္။ အမ်ိဳးသမီးက ျငင္းဆုိလုိက္တယ္။ ေနာက္တစ္ေခါက္ လာျပန္တယ္။ ဒီအေခါက္မွာ လက္ေဆာင္ပဏၰာေတြကို ေငြလင္ပန္းနဲ႕ ထည့္ယူလာတယ္။ ဒီအေခါက္မွာလည္း အမ်ိဳးသမီးက သူ႔ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို ျငင္းျပန္တယ္။ ေနာက္ဆံုးတစ္ေခါက္ လာျပန္တယ္။ ဒီအေခါက္မွာေတာ့ သူက လက္ေဆာင္ ပဏၰာကို ေၾကးလင္ပန္းနဲ႕ ထည့္လာတယ္။

တစ္ေခါက္ထက္ တစ္ေခါက္ လက္ေဆာင္ထည့္ယူလာပံုက ေရႊလင္ပန္းမွ ေေၾကးလင္ပန္းအဆင့္ကို ဆင္းသြားတယ္။ လက္ေဆာင္ယူလာပံု ညံ႕ညံ႕လာတာကို အမ်ဳိးသမီးက သိတယ္။ ဒါကို အမ်ိဳးသမီးက ေနာက္ဆံုးအေခါက္မွာ “ရွင္ … ကြ်န္မ သိကၡာကို ေစာ္ကားတာလား ဘယ္လုိလဲ” စသည္ျဖင့္ေပါ့ စိ္တ္ဆုိးျပီးေမးေတာ့၊ လက္ေဆာင္ယူလာသူက သိကၡာကို ေစာ္ကားျခင္း မဟုတ္ရပါေၾကာင္း။ ထုိက္တန္ရာကိုသာ ယူလာျခင္းျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း အလွဆုိသည္မွာ တစ္ေန႕ျပီးတစ္ေန႕ ပိုပိုျပီး လွလွသြားတာမဟုတ္ဘဲ၊ အလွဆုိတာ တစ္ေန႕ျပီးတစ္ေန႕ ေလ်ာ့ေလ်ာ့သြားတဲ့ သေဘာသာရွိတဲ့ အေၾကာင္း ဒါေၾကာင့္ သူကလည္း လက္ေဆာင္တန္ေၾကးကို ေလ်ာ့ေလ်ာ့ယူခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ျပန္ေျပာပါတယ္။

ဟုတ္မွာေပါ့ေလ။ “အလွ” ေလ်ာ့ရင္ တန္ဖုိးက်က်သြားတယ္၊ ခ်စ္ျခင္းကလည္း ယိုင္ယိုင္သြားတတ္တဲ့ သေဘာရွိလိမ့္မယ္။ ရင့္ေရာ္ ေဟာင္းႏြမ္းသြားတတ္တဲ့ သေဘာရွိလိမ့္မယ္။ ေမတၱာရဲ႕ သေဘာကေတာ့ ယိမ္းယိုင္တာမရွိဘူး။ ေဖာက္ျပန္တဲ့ သေဘာမရွိဘူးလို႔ ဖြင့္ဆုိဖုိ႔ ပေလတုိရဲ႕ Symposium မွာ ေဆာ့ခရတၱိက စိစစ္ေနပါတယ္။