၂။ သမၼသမၺဳဒၶဂုဏ္ေတာ္

အနက္

ေသာ ဘဂ၀ါ - ထိုေရႊဘုန္းေတာ္သခင္ ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားသည္။ ဣတိပိ = ဣမိနာ စ ကာရေဏန - သေဗၺဥ္ဉာဏ္အား စြမး္ပကားျဖင့္ မ်ားသခၤါရ ၀ိကာရႏွင့္ လကၡဏပညတ္ နိဗၺာန္ဓာတ္ဟု ငါးရပ္သိရန္ ေဉယ်ဓမ္ကို ေဖာက္ျပန္မရွိ ကိုယ္ေတာ္တုိင္ သိေတာ္မူတတ္ေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း။ သမၼာသမၺဳေဒၶါ - သမၼာသမၺဳဒၶဟူေသာ ဂုဏ္ေတာ္ၾကီးျဖင့္ အ့ံခ်ီ၍မကုန္ ျဗဟၼာ့ဘံုတုိင္ေအာင္ ျပန္႕လူိင္ေက်ာ္ၾကား ထင္ရွားေတာ္မူပါေပ၏။

သမၼာသမၺဳေဒၶ = အလံုးစံုေသာ တရားတို႔ကို ဟုတ္တုိင္းမွန္စြာ ကိုယ္ေတာ္တုိင္ သိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား။


အဓိပၸာယ္

ပထမဆံုး အရဟံဂုဏ္ေတာ္ျဖင့္ မဂ္ဉာဏ္ေတာ္စြမ္းအားေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ စိတ္ေတာ္အစဥ္သည္ ကိေလသာ အပူအညစ္ ကင္းသျဖင့္ အသန္႕ရွင္းဆံုး၊ အစင္ၾကယ္ဆံုး ျဖစ္ေတာ္မူေၾကာင္း ျပခဲ့ျပီး။ ယခု ဒုတိယေျမာက္ သမၼာသမၺဳဒၶဂုဏ္ေတာ္ျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ကိေလသာ ကင္းစင္ရုံသာမက တရားအလံုးစံုကို အကုန္သိျမင္ႏုိင္ေသာ သဗၺညုတ ဉာဏ္ထူးရွင္ၾကီးလည္း ျဖစ္ေၾကာင္း ထပ္ေလာင္းၾကည္ညိုရသည္။

ေလးအသေခၤ်ႏွင့္ကမၻာတစ္သိန္း ျဖည့္က်င့္ဆည္းပူးခဲ့ေသာ ပါရမီေတာ္တုိ႔ေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ သဗၺညုတဉာဏ္ေတာ္ကို ရရွိ၍ သိစရာမွန္သမွ်ကို မည္သူႏွင့္မွ် ႏူိင္းယွဥ္မရေအာင္ လံုး၀ဥႆံု အကုန္အစင္ သိေတာ္မူသည္။


သဗၺညုတဉာဏ္ေတာ္ျမတ္

“သဗၺညုတဉာဏ္” ဟူေသာ ပုဒ္မ်ာ “သဗၺညုတဉာဏ္” ဟု အျပည့္အစံု ေခၚဆုိရမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း စကားလံုးတူေနေသာ သဗၺပုဒ္ ႏွစ္ပုဒ္ကို တစ္ပုဒ္တည္းျဖစ္ေအာင္ (သဗၺ + သဗၺ = သဗၺ - ဟု ထပ္တူျပဳ၍ ဧကသိက္ျပဳ၍) သဗၺညုတဉာဏ္ သံုးစြဲထားျခင္းျဖစ္သည္။

သဗၺ = သိစရာတရား အားလံုးကို သိေတာ္မူသည္။

သဗၺ = သိစရာ အားလံုးထဲက သိစရာ အခ်က္အလက္တစ္ခုခ်င္းႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း အစ အလယ္ အဆံုး သံုးပါးလံုး အကုန္အစင္ သိျမင္ေတာ္မူ၍ တရဗားနာသူပုဂၢိဳလ္တုိပ၏ စိတ္ဓာတ္စရုိက္အလုိက္ ေဟာျပရမည့္ ေဒသနာတုိ႔ကိုလည္း သိေတာ္မူသည္ဟု ဆုိလုိသည္။

သဗၺညုတဉာဏ္ေတာ္၌ အစြမ္းသံုးပါး ရွိသည္။ ထုိအစြမး္သံုးပါးမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္သည္။

ေဆာင္ပုဒ္။ ။

(၁) သိစရာမွန္က မက်န္ရေအာင္ လံုး၀စံုလင္ အကုန္ျမင္ သဗၺၸဉာဏ္ေတာ္ အစြမ္းတည္း။

(၂) သိသည့္တရား မ်ားအျပား၌ ေဟာထားစဖြယ္ နည္းသြယ္သြယ္ကို ျခယ္လွယ္စံုလင္ အကုန္ျမင္ သဗၺဥ္ဉာဏ္ေတာ္ အစြမ္းတည္း။

(၃) ကြ်တ္ထုိက္ၾကေပ မ်ားေပေန၏ ဣေျႏၵစရုိက္သူ႕အၾကိဳက္ကို ႏူိက္ခြ်တ္စံုလင္ အကုန္ျမင္ သဗၺဥ္ေတာ္ အစြမ္းတည္း။

ဉာဏ္ေတာ္စြမး္ပကား ဤသံုးပါးေၾကာင့္ အမ်ားေ၀ေန ကြ်တ္လြတ္ေစဖို႔ မေနမနား သက္ေတာ္အားျဖင့္ ၾကီးမားသီတိ ရွစ္ဆယ္ျပည့္၍ ပရိနိဗၺာန္ စံသည့္တုိင္ေအာင္ သယ္ယူေဆာင္ ဘုန္းေခါင္ငါတုိ႔ ဘုရားတည္း။


ေဉယ်ဓမ္တရားငါးပါး

သတၱ၀ါတို႔ ေနထုိင္ရာ စၾက၀ဠာ ကမၻာေလာကဓာတ္တုိ႔သည္ ေရတြက္မရ မ်ားလြန္းလွသျဖင့္ အနႏၱစၾက၀ဠာ ဟု ေခၚၾကရသည္။ စၾက၀ဠာေလာကဓာတ္ တစ္ခုတစ္ခု၌လည္း သတၱ၀ါအနႏၱတို႔ ေနထုိင္ၾကသည္။ ထိုသို႔ စၾက၀ဠာ အနႏၱ၌ သတၱ၀ါအနႏၱတုိ႔ ရွိေနၾကလင့္ကစား သိသင့္သိိိဖြယ္ သေဘာတရားမ်ားကို စုေပါင္းလုိက္လွ်င္ ငါးမ်ိဳးသာရွိသည္။ ထုိငါးမ်ိဳးကို ေဉယ်ဓမ္တရားငါးပါး ဟု ေခၚသည္။

[ ေဉယ် = သိသင့္ သိထုိက္ေသာ ( သိစရာျဖစ္ေသာ) +ဓမ္ = ဓမ၁မသေဘာတရားမ်ား။]

ထုိေဉယ်ဓမ္တရားငါးပါးမွာ -

(၁) သခၤါရ = စိတ္ ေစတသိက္ ဟူေသာ နာမ္တရားႏွင့္ နိပၨႏၷရုပ္မ်ား၊

(၂) ၀ိကာရ = ၀ိကာရရုပ္ငါးပါး၊

(၃) လကၡဏ = လကၡဏရုပ္ေလးပါး၊

(၄) ပညတ္ = လူ နတ္ ျဗဟၼာ ဆင္ျမင္း ကြ်ဲ ႏြား စေသာ ပညတ္မ်ား၊

(၅) နိဗၺာန္ = တဏွာစက္ကြင္းမွ ရွင္းရွင္းၾကီး လြတ္ေျမာက္ေသာ တရား။

ထုိတရားငါးပါးကို ေလ့လာၾကည့္လွ်င္ လူတုိ႔ သတ္မွတ္ ေခၚေ၀ၚေနေသာ ပညက္မ်ား၊ ပရမတၳအားျဖင့္ ထင္ရွားရွိေသာ နာမ္တရား၊ ရုပ္တရားမ်ားႏွင့္ နိဗၺာန္တို႔သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္၊ ဤထက္ ပို၍ သိစရာမရွိေပ။ ဤတရားငါးပါးကို ျပည့္၀ စံုလင္ ကုန္စင္စြာ ပိုင္းျခားသိသူမွသာ ဘုရားျဖစ္ႏုိ္င္ေပသည္။

ထုိသို႔ သိရာ၌လည္း ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေဖာက္လႊဲေဖာက္ျပန္ မွားယြင္းစြာ သိသည္မဟုတ္ေပ၊ အမွန္အကန္ ေကာင္းမြန္စြာ သိေတာ္မူသည္။ ထုိသို႔ မွန္ကန္ ေကာင္းမြန္စြာ သိရာ၌လည္း ဆရာမရွိ ကိုယ္ေတာ္တုိင္ ထုိးထြင္း၍ သိေတာ္မူသည္။ ဤသို႕ မွွန္ကန္စြာ ကိုယ္ေတာ္တုိင္ ထိုးထြင္း သိျမင္ေတာ္မူသျဖင့္ သမၼာသမၨဳဒၶဟု ဂုဏ္ျပဳ ပူေဇာ္ခဲ့ၾကရေလသည္။