၈။ ဗုဒၶဂုဏ္ေတာ္

အနက္

ေသာ ဘဂ၀ါ - ထုိေရႊဘုန္းေတာ္သခင္ ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားသည္။ ဣတိပိ = ဣမိနာ စ ကာရေဏန - ဒုကၡ သမုဒယ နိေရာဓႏွင့္ မဂၢမည္သာေလးသစၥာကို ဦးစြာပိုင္ပုိင္ သိျမင္ႏုိင္၍ သံုးဆုိင္ေ၀ေန မ်ားဗုိလ္ေျခကို မေသြအတူ သိေစေတာ္မူတတ္ေသာ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း။ ဗုေဒၶါ - ဗုဒၶဟူေသာ ဂုဏ္ေတာ္ၾကီးျဖင့္ အ့ံခ်ီ၍မကုန္ ျဗဟၼာ့ဘံုတုိင္ေအာင္ ျပန္႕လူိင္ေက်ာ္ၾကား ထင္ရွားေတာ္မူပါေပ၏။

ဗုေဒၶါ = သစၥာေလးပါး ျမတ္တရားကို ပိုင္းျခားထင္ထင္ သိျမင္ေတာ္မူ၍ သတၱ၀ါတုိ႔ကိုလည္း သိျမင္ေအာင္ ေဟာျပေတာ္မူႏုိင္ေသာ ျမတ္စြာဘုရား။


အဓိပၸာယ္

ဗုဒၶဟူသည္ သိသင့္သိထုိက္ေသာ သစၥာေလးပါး ျမတ္တရားတုိ႔ကို ကိုယ္ေတာ္တုိင္ ထုိးထြင္း၍ သိသူ၊ အျခားသူမ်ားကိုလည္း သိေအာင္ ေဟာေျပာျပသေတာ္မူႏုိင္သူ ျဖစ္သည္။

သစၥာေလးပါး ဟူသည္မွာ ဒုကၡသစၥာ၊ သမုဒယသစၥာ၊ နိေရာဓသစၥာ၊ မဂၢသစၥာတုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ထုိသစၥာေလးပါး အမွန္တရားတို႔ကို ကိုယ္ေတာ္တုိင္ ထုိးထြင္းသိျမင္ေတာ္မူခဲ့သည္။


ဒုကၡသစၥာ (ဆင္းရဲျခင္း အမွန္တရား)

ရုပ္ခႏၶာႏွင့္ စိတ္ေစတသိက္ဟူေသာ နာမ္တရားမ်ား ေပါင္းစပ္ေနသည္ကို ခႏၶာကိုယ္ဟု ေခၚသည္။ ဤခႏၶာကိုယ္ရွိေန၍သာ စား၀တ္ေနမူအတြက္ ရုန္းကန္ေနၾကရသည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ေလာကၾကီးတစ္ခုလံုးကို ဒုကၡတံုးၾကီးု ရူျမင္ေတာ္မူသည္။ လူ နတ္ ျဗဟၼာ သတၱ၀ါအားလံုးတုိ႔သည္ ဘ၀သစ္တစ္ခုကိုရလွ်င္ အျမဲတမ္း မလြဲမေသြ ရင္ဆုိင္ရမည့္ဆင္းရဲတုိ႔မွာ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ ဗ်ာဓိ၊ မရဏ၊ ေမြးဖြား အုိ နာ ေသဆံုးရျခင္းဒုကၡ၊ ေသာက၊ ပရိေဒ၀၊ ဒုကၡ၊ ေဒါမနႆ၊ ဥပါယာသ၊ ပူေဆြးငိုေၾကြး ကိုယ္ဆင္းရဲ စိတ္ဆင္းရဲ ႏွလံုးကြဲမွ် ဆင္းရဲပူပန္ျခင္းဒုကၡ၊ “ပိေယဟိ ၀ိပၸေယာေဂါ ဒုေကၡာ” ခ်စ္သူႏွင့္ကြဲ၍ ဆင္းရဲျခငး္၊ “အပၸိေယဟိ သမၼေယာေဂါ ဒုေကၡာ” မႏွစ္သက္သူ ရန္သူတို႔ႏွင့္ အတူတကြ ေနထုိင္လုပ္ကိုင္ရသျဖင့္ ဆင္းရဲရျခင္း၊ လုိတာမရ ရတာမလုိျခင္းဒုကၡတုိ႔ ျဖစ္ၾက၏။ ထုိဒုကၡအားလံုး ျဖစ္ေပၚေနရသည္မွာ ဤခႏၶာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ခႏၶာငါးပါးသည္ ဒုကၡသစၥာျဖစ္၏။ ဤခႏၶာရွိေနသမွ် လူျဖစ္လည္း လူဒုကၡ၊ နတ္ျဖစ္လည္း နတ္ဒုကၡ၊ ျဗဟၼာျဖစ္လည္း ျဗဟၼာဒုကၡ ခံေနၾကရမည္သာ ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ထုိဒုကၡသစၥာကို ေသခ်ာစြာ ပိုင္းျခားသိေတာ္မူ၍ သတၱ၀ါတုိ႔ကိုလည္း သိျမင္ေအာင္ ေဟာျပေတာ္မူ၏။


သမုဒယသစၥာ (ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္း အမွန္တရား)

ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္းကိုရွာလွ်င္ တဏွာေလာဘေခၚ သမုဒယကို ေတြ႕ရသည္။ အရာရာကို ႏွစ္သက္ခင္မင္ လုိခ်င္ေတာ့တမူမွန္သမွ်သည္ ဒုကၡ၏ အေၾကာင္းရင္းျဖစ္သည္။ လူျဖစ္ခ်င္၊ နတ္ျဖစ္ခ်င္၊ ျဗဟၼာျဖစ္ခ်င္ ၾကသျဖင့္ ျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားၾကရသည္။ ဘ၀သစ္ ခႏၶာသစ္ ဇာတိသစ္ ေနရာသစ္တို႔ကို ရရွိၾကသည္။ လုိခ်င္ေတာ့တမူကား ျပည့္၀ျပီ အားရျပီိိဟူ၍မရွိ၊ အျမဲလုိ၍သာေန၏။ ဆားငံေရေနာက္ ငတ္တုိင္းေသာက္က ေသာက္ေလ ငတ္မေျပသကဲ့သို႔ ရေလလုိေလ ျဖစ္လာ၏၊ ရလွ်င္လည္း ဒုကၡ၊ မရလွ်င္လည္း ဒုကၡ၊ တဏွာသမုဒယ မခ်ဳပ္ျငိမ္းသမွ် ဆုိခဲ့ျပီးေသာ ဆင္းရဲဒုကၡ အေပါင္းမွ လြတ္ႏုိင္ၾကမည္မုတ္။ ထို႔ေၾကာင့္ လုိခ်င္ေတာင့္တမူ တဏွာ သမုဒယသည္ အားလံုးေသာ ဒုကၡအေပါင္း၏ အေၾကာင္းရင္းခံ စင္စစ္မွန္၍ သမုဒယသစၥာဟု ေခၚရ၏။ ထုိသမုဒယသစၥာကို ပယ္သတ္ရန္လည္း သိျမင္ကာ ေဟာျပေတာ္မူသည္။


နိေရာဓသစၥာ (တဏွာႏွင့္ဒုကၡတို႔၏ ခ်ဳပ္ဆံုးရာ အမွန္တရား)

ဒုကၡအားလံုး၏ ခ်ဳပ္ဆံုးရာကား နိဗၺာန္ျဖစ္ေၾကာင္း ဘုရားရွင္ သိျမင္ေတာ္မူသည္။ နိဗာန္ဟူသည္ အရိယာပုဂၢိဳလ္တုိ႔သာ တကယ္ဒိ႒သိေသာ တရားသေဘာျဖစ္၍ ေလးနက္လ်သည္။ ၃၁-ဘံုရွိ မည္သည့္ဘ၀ မည္သည့္ခႏၶာမ်ိဳးမွ အုိ နာ ေသမူတုိ႔မွ မလြတ္ႏုိင္၊ အျမဲတည္တံ့မူ၊ ခ်မ္းသာမူ၊ ကိုယ္စိုးကိုယ္ပိုင္ ကိုယ္သေဘာက် ျဖစ္ရမူလည္းမရွိ၊ ဆင္းရဲအတိသာျဖစ္သည္။ ထုိဘ၀ခႏၶာ ဒုကၡအေပါင္းတုိ႔၏ ခ်ဳပ္ျငိမ္းရာအမွန္သည္ နိဗၺာန္သာလွ်င္ျဖစ္၍ နိေရာဓသစၥာမည္၏။ နိေရာဓသစၥာမည္ေသာ နိဗၺာန္သည္သာ သႏၱိသုခ တကယ္ခ်မး္သာအစစ္ျဖစ္၍ ထုိနိေရာဓသစၥာသို႔ ဆုိက္ေရာက္ မ်က္ေမွာက္ျပဳႏုိင္ရန္လည္း ေဟာျပေတာ္မူသည္။


မဂၢသစၥာ (နိဗာန္ေရာက္ေၾကာင္း လမ္းေကာင္းအမွန္)

နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း လမ္းေကာင္းလမ္းမွန္ကား မဂၢင္ျမတ္ရွစ္ပါးသားလွ်င္ျဖစ္၏။ ထုိမဂၢင္ျမတ္ရွစ္ပါးမွာ -

(၁) သမၼာဒိ႒ိ = (အစြန္းႏွစ္ပါးမွ လြတ္ေသာ) အသိဉာဏ္ပညာ အျမင္မွန္၊

(၂) သမၼာသကၤပၸ = ေကာင္ေသာ အၾကံအစည္၊

(၃) သမၼာ၀ါစာ = ေကာင္းေသာ အေျပာ (၀စီဒုစရုိက္ေလးပါးမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း)၊

(၄) သမၼာကမၼႏ ၱ = ေကာင္းေသာအမူ (ကာယဒုစရုိက္ သံုးပါးမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခငး္)၊

(၅) သမၼာအာဇီ၀ = ေကာင္းေသာ အသက္ေမြးမူ (အသက္ေမြးမူႏွင့္ ဆုိင္သည့္ ကာယ - ၀စီ ဒုစရုိက္တုိ႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း)၊

(၆) သမၼာ၀ါယာမ = ေကာင္းေသာ အားထုတ္မူ (သမၼပၸဓာန္ ေလးပါး)၊

(၇) သမၼာသတိ = ေကာင္ေသာ အမွတ္သတိ (သတိပ႒ာန္ ေလးပါး)၊

(၈) သမၼာသမာဓိ = ေကာင္းေသာ တည္ၾကည္မူ -

တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။ ထုိမဂၢင္ရွစ္ပါး မဂၢသစၥာတရားကို ပြားမ်ားေအာင္ အားထုတ္ရန္လည္း ေဟာျပေတာ္မူ၏။

ဒုကၡမ်ားစြာ သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္၍ နိဗၺာန္သို႔ ေရာက္ရန္အတြက္ ဤမဂၢင္ျမတ္ရွစ္ပါးတည္းဟူေသာ လမ္းေကာင္းလမ္းမွန္သည္ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းမေတာ္ၾကီးျဖစ္၏၊ လမ္းခြဲမရွိ၊ ဤအခ်က္ကပင္ တန္ခိုးရွင္ တစ္ဦးဦးထံ ဆုေတာင္းျခင္း၊ ၀တ္ျပဳျခင္း စသည္ျဖင့္ ရႏုိင္ေရာက္ႏုိင္သည္ မဟုတ္၊ လမ္းညႊန္ခ်က္အရ ကိုယ္တုိင္ လုပ္ယူရသည့္ သေဘာသည္ ထင္ရွား၏။ ၀ဲယာစြန္းႏွစ္ဘက္မွ လြတ္ေသာ လမ္းစဥ္ျဖစ္၍ မဇၥ်ိမပဋိပဒါဟု ေခၚသည္။

ထုိမဂၢင္ရွစ္ပါးကို သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ သံုးမ်ိဳးႏွင့္ ခြဲေ၀လွ်င္ (၃၊ ၄၊ ၅) သည္ သီလမဂၢင္ သီလအုပ္စု။ (၆၊ ၇၊ ၈)သည္ သမာဓိမဂၢင္ သမာဓိအုပ္စု။ (၁၊ ၂) သည္ ပညာမဂၢင္ ပညာအုပ္စုျဖစ္၏။ ထုိမဂၢင္ရွစ္ပါးကို ျဖစ္ပြားေအာင္ လုပ္ရာ၌ တစ္ခုစီ ျပဳလုပ္ေနရသည္ မဟုတ္၊ ရုပ္နာမ္ကို ရူသိေနေသာ ပုဂၢိဳလ္အတြက္ ရူသိမူတုိင္းတြင္ ရွစ္ပါးစလံုး တျပိဳင္နက္ ပါ၀င္သြားသည္။ သီလ သမာဓိ ပညာ သိကၡာသံုးပါး တပါးတည္း ျဖစ္ပြားေလေတာ့သည္။

ျမတ္စြာဘုရားသည္ ကိုယ္ေတာ္တုိင္ (သိ၊ ပယ္၊ ဆုိက္၊ ပြား) သစၥာေလးပါးကို ပိုင္းျခားသိျမင္ေတာ္မူ၍ သံသရာ၀ဋ္ဒုကၡမွ လြတ္ေျမာက္ေတာ္မူခဲ့သည္။ကြ်တ္ထုိက္ေသာ ေ၀ေနယ်တို႔အားလည္း ဤသစၥာေလးပါးတရားကို သိေစေတာ္မူသည္။ သစၥာေလးပါးကို သိရာ၌ အခ်ိဳ႕ရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ သစၥာကို သိရုံမွ်ရွိသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ ပဋိသမၻိဒါ အဘိညာဥ္သမာပတ္စေသာ ဂုဏ္ထူးမ်ားႏွင့္တကြ သိျမင္ေတာ္မူၾက၏။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ကား အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္ျဖင့္ သစၥာေလးပါးကို သိေတာ္မူသည္၏ အျခားမဲ့၌ပင္ သဗၺညုတဉာဏ္၊ ဒသဗလဉာဏ္၊ အသာဓာရဏဉာဏ္ေတာ္၊ ေ၀သာရဇၨဉာဏ္ေတာ္စေသာ ဘုရားရွင္တုိ႕သာ ရႏုိင္သည့္ ဗုဒၶဂုဏ္ေတာ္ အားလံုးကိုလည္း ရေတာ္မူ၏။ ထိုသို႔ သစၥာသိၾကေသာ္လည္း သစၥာသိျခင္းေၾကာင့္ ရအပ္ေသာ ဂုဏ္ခ်င္းလည္း အလြန္ကြာျခားလွ၏။ ပေစၥကဗုဒၶေခၚ သီးျခားပြင့္ေပၚေတာ္မူေသာ ဘုရားရွင္တုိ႔လည္း သစၥာေလးပါးကို သိ၍ ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူၾကသည္။ သို႔ေသာ္ သတၱ၀ါတုိ႔သိေအာင္ကား ေဟာျပေတာ္မမူႏုိင္ၾက။ ဤသမၼာသမၺဳဒၶဘုရားရွင္တုိ႔သည္သာလွ်င္ ဤသို႔ သစၥာေလးပါး ျမတ္တရားကို ကိုယ္ေတာ္တုိင္လည္းသိ သူတပါးတုိ႔ကိုလည္း သိေအာင္ ေဟာျပေတာ္မူတတ္ေသာေၾကာင့္ ဗုဒၶဟူေသာ ဂုဏ္ျဖင့္လည္း ခ်ိီးက်ဴးပူေဇာ္ၾကရသည္။