ဆင္တံုးမႏြယ္

ျမန္မာအမည္ - ဆင္တံုးမႏြယ္

အဂၤလိပ္အမည္ - THEART LEAVED MOON SEED

ရုကၡေဗဒအမည္ - TINOSPORA CODIFOLIA MIERS

မ်ိဳးရင္း - MENISPERMA CEAE

ဆင္တံုမႏြယ္ အပင္ ပံုသဏၭာန္မွာ အေလ့က်ေပါက္ေသာ အပင္မ်ိဳးျဖစ္ျပီး ႏြယ္ပင္ျဖစ္သည္။ အျခားေသာ အပင္ၾကီးမ်ားကို မွီ၍ ယွဥ္သန္ၾကီးထြားသည္။ ပင္စည္မွာ အရည္ရႊမ္းသည္။ ေဖာ့သားကဲ့သို႔ ရွိသည္။ အကိုင္းအခက္မ်ား ေလးေထာင့္ ပံုသဏၭာန္ရွိ၍ ေျမာင္းပါသည္။ အရြက္မ်ား ပင္စည္မွ ခပ္က်ဲက်ဲ ၇ြက္လႊဲ ထြက္သည္။ ႏွလံုးပံု အရြက္ျဖစ္ျပီး ရြက္ညွာ ရွည္သည္။ အရြက္ထိပ္ပိုင္း ခြ်န္၍ သြယ္သည္။ ရြက္ေၾကာမ်ား ရြက္ညွာထိပ္မွ ျဖာထြက္သည္။အရြက္မ်ားမွာ ႏုစဥ္ စိမ္း၀ါေရာင္ရွိျပီး ရင့္ေသာအခါ အစိမ္းရင့္ေရာင္ေပၚတြင္ အ၀ါေျပာက္မ်ား ျဖစ္ေပၚေနသည္။ ရြက္ျပားထူသည္။ အေပၚ မ်က္ႏွာျပင္ေခ်ာ၍ အေဖာင္းအၾကြ ကေလးမ်ား ရွိသည္။ အရြက္ေအာက္ဘက္ မ်က္ႏွာျပင္ ၾကမ္းသည္။ ႏွစ္ပင္ေပါင္း လိင္စံုျဖစ္ျပီး အပြင့္မွာ အ၀ါေရာင္ျဖစ္၍ ေသးငယ္သည္။ အဆစ္မ်ားမွ ပန္းခိုင္မ်ားထြက္သည္။

ေပါက္ေရာက္သည့္ ေဒသမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အႏွံ႕အျပားတြင္ ေပါက္ေရာက္သည္။ ေရ၊ ေျမ၊ ရာသီဥတုမွာ ဆပ္ျပာေပါက္ေသာ ေျမမွ လြဲ၍ အျခားေျမ အမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ စုိက္ပ်ိဳး ေပါက္ေရာက္နုိင္သည္။ ပူအုိက္၍ မိုးေရခ်ိန္ ၄၀-လက္မ မွ ၈၀-လက္မႏွင္ ့အထက္ မိုးရြာေသာ ေဒသကို ပို၍ ႏွစ္သက္သည္။

ပ်ိဳးေထာင္နည္းမွာ ၀ါးဆစ္၊ ပလတ္စတစ္ အိတ္မ်ားအတြင္း ႏြယ္ပင္ျဖတ္မ်ားကို ထုိး၍ ေရေလာင္းေပးျခင္းျဖင့္ မ်ိဳးပြား ယူရသည္။ အပင္မွ အတက္ကေလးမ်ား မထြက္မီ အရိပ္ေအာက္တြင္ ထားရွိရသည္။

စုိက္ပ်ိဳးနည္းမွာ ပ်ိဳးပင္ငယ္မ်ားကို စိုက္ခင္းတြင္ခ်၍ စိုိက္ရသည္။ ရက္သတၱ တစ္ပတ္ခန္႕ အထိ အရိပ္အမုိး ျပဳလုပ္ေပးရသည္။ တစ္ပင္ႏွင့္ တစ္ပင္ ၅-ေပ ပတ္လည္ခန္႕ျခား၍ စုိက္သင့္သည္။ စုိက္ခင္းတြင္ ႏြယ္တက္စင္မ်ား ျပဳလုပ္ေပးရသည္။ အပင္ၾကီးမ်ားတြင္ မွီတြယ္ေစ၍လည္း စိုက္ပ်ိဳးနုိင္သည္။ စုိက္ခင္းအတြင္း သဘာ၀ ေျမၾသဇာမ်ား ထည္သြင္းေပးျခင္းျဖင့္ လံုေလာက္သည္။ အကိုင္းမ်ား ျဖတ္ေတာက္၍ မ်ိဳးပြားယူရသည္။ မုိးေရျဖင့္ပင္ ေအာင္ျမင္စြာ စိုက္ပ်ိဳးႏုိင္သည္။ လုိအပ္သည့္အခါ ေရးေလာင္ေးပးရမသည္။

ဆြတ္ခူးနည္းမွာ တစ္ႏွစ္သား၊ သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ႏွစ္သားခန္႕ ရွိေသာအခါ ဆင္တံုးမႏြယ္မ်ားကို ျဖတ္ယူရသည္။ ၎ျဖတ္ယူရရွိေသာ ႏြယ္မ်ားကို ခပ္ပါးပါး စဥ္းျဖတ္၍ ေနေရာင္ျဖင့္ အေျခာက္လွန္းျပီး ေကာင္းစြာ ေျခာက္ေသြ႕သြားပါက သုိေလွာင္ထားနုိင္သည္။

အသံုးျပဳနည္းမွာ ဆင္တံုးမႏြယ္ ပဥၥငါးပါး၊ (၁) ၎မွာ ပူ၊ စပ္၊ ခါးျဖစ္၍ အဖ်ားျဖတ္ေဆး၊ အစာေၾကေဆး၊ ေလႏုိင္ေဆး၊ ဆီးေဆးႏွင့္ အသက္ရွည္ ေဆးမ်ားတြင္ အမ်ားအားျဖင့္ အသံုးျပဳၾကသည္။

(၂) ဆင္တံုးမႏြယ္ တစ္ပိသာကို ဆားငါးဆယ္သားျဖင့္ ေရျမဳပ္ရုံထည့္ျပီး ေရခန္းသည္ အထိျပဳတ္၍ အေျခာက္လွန္းကာ အမူန္႕ေထာင္းရသည္။ ယင္းကို ပ်ားရည္ႏွင့္ ေတ၍ ေန႕စဥ္ စားသံုးပါက အစာေၾကျပီး ရုပ္နုပ်ိဳသျဖင့္ အသက္ရွည္ေဆး တစ္မ်ိဳးအျဖစ္ စားသံုးၾကသည္။

(၃) ဆင္တံုးမႏြယ္ကို ႏုပ္ႏုပ္စဥ္း၍ ေရႏွင့္ အထပ္ထပ္ က်ိဳခ်က္ျပီး ေညာင္ေစးက်သည္ အထိ ခ်က္ပါက တာရွည္ခံသည္။ ယင္းကို အစာမေၾက ေရာ၈ါ၊ ဆီးေရာဂါ၊ မီးယပ္ထိန္သည့္ ေရာဂါ၊ ေလေရာဂါမ်ားအတြက္ အျခားေဆးဖက္မ်ားႏွင့္ ေရာ၍ သံုးစြဲရသည္။

(၄) ၎ကို သံုးခြက္ တစ္ခြက္တင္က်ိဳ၍ ေသာက္ပါက အဆိပ္မ်ား ေျပေပ်ာက္သည္။

(၅) ၎ကို ျမင္းခြာရြက္ႏွင့္ ေရာျပီးျပဳတ္၍ ေသာက္ေသာ္ ႏွလံုးတုန္ျခင္း၊ စိတ္ေခ်ာက္ခ်ားျခင္း ေပ်ာက္သည္။

(၆) ဆင္တံုးမႏြယ္ လက္ေလးသစ္ကို ပါးပါးလွီး၍ မၾကာခဏ စားသံုးေပးပါက ေသြးမွန္ေရာဂါ ေပ်ာက္၏။

(၇) ၎အရြက္ကို ေလာက္ေသရြက္၊ ဥႏွဲရြက္၊ သေဘၤာ၊ မဲဇာလီရြက္၊ ကုန္းထိကရုံး ရြက္တုိ႔ႏွင့္ ညီတူမွ်တူ စပ္၍ လက္ဖက္ရည္ၾကမ္းကဲ့သုိ႔ ေသာက္ပါက အသက္ရွည္၍ အနာေရာဂါ ကင္းေစႏုိင္သည္။

(၈) ဆင္တံုမႏြယ္ကို အရည္ညွဏ္၍ ၾကက္သီးေႏြးမွ် ျပဳတ္ျပီးနား၌ ေဆးေၾကာေပးပါက နားကိုက္၊ နားအူ ေရာဂါမ်ား ေပ်ာက္၏။

(၉)) ကြ်ဲ၊ ႏြား။ ဆင္၊ ျမင္းတုိ႔ကို ေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွ ကင္းေေ၀းရန္အတြက္ ဆင္တံုးမႏြယ္ကိုစဥ္း၍ အစာတြင္ထည့္၍ ေကြ်းပါက ၀မ္းေလေကာင္းျပီး ေရာဂါကင္း၍ ၀ျဖိဳးေစသည္။

(၁၀) ဆင္တံုးမႏြယ္ကို သံုးခြက္ တစ္ခြက္တင္ ၾကိဳ၍ သၾကားျဖင့္ ေရာစပ္ေသာက္ပါက ေလေရာဂါ၊ အစာမေၾက ေရာဂါမ်ား ေပ်ာက္၏။