ပစၥည္း ၆-မ်ိဳးတုိ႔၏ ေက်းဇူးျပဳပံုမ်ား

၁။ နာမ္သည္ နာမ္အား ေက်းဇူးျပဳပံုမွာ -
အျခားမဲ့ျဖစ္၍ ခ်ဳပ္ကုန္ျပီးေသာ စိတ္ေစတသိက္တုိ႔သည္ အေၾကာင္းကိုစြဲ၍ ျဖစ္ကုန္ေသာ စိတ္ေစတသိက္တုိ႔အား အနႏၱရ၊ သမနႏၱရ၊ နတၳိ၊ ၀ိဂတပစၥည္းတုိ႔၏ အစြမ္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏။

ေရွးေရွးျဖစ္ေသာ ေဇာတုိ႔သည္ ေနာက္ေနာက္ျဖစ္ေသာ ေဇာတုိ႔အား အာေသ၀နပစၥည္း၏ အစြမ္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏။

အတူတကြ ျဖစ္ၾကကုန္ေသာ စိတ္ေစတသိက္တုိ႔သည္ အခ်င္းခ်င္းအား သမၸယုတၱပစၥည္း၏ အစြမ္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏။

၂။ နာမ္သည္ နာမ္ရုပ္အား ေက်းဇူးျပဳပံုမွာ -

ဟိတ္၊ စ်ာနင္၊ မဂၢင္တုိ႔သည္ အတူတကြ ျဖစ္ၾကကုန္ေသာ နာမ္ရုပ္တုိ႔အား ေဟတု၊ စ်ာန၊ မဂၢပစၥည္းတုိ႔၏ အစြမ္းျဖင့္ ေက်းဇူျပဳၾက၏။

တကြျဖစ္ေသာ ေစတနာသည္ တကြျဖစ္ေသာ နာမ္ရုပ္တုိ႔အား လည္းေကာင္း၊ အသီးသီးေသာ ခဏတုိ႔၌ ျဖစ္ၾကေသာ ေစတနာတုိ႔သည္ ကံေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ နာမ္ရုပ္တုိ႔အား လည္းေကာင္း၊ ကမၼပစၥည္း၏ အစြမ္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏။

၀ိပါက္နာမကၡႏၶာတို႔သည္ အခ်င္းခ်င္းအား လည္းေကာင္း၊ အတူတကြျဖစ္ကုန္ေသာ ရုပ္တုိ႔အား လည္းေကာင္း၊ ၀ိပါကပစၥည္း၏ အစြမ္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏။

၃။ နာမ္သည္ ရုပ္အားေက်းဇူးျပဳပံုမွာ -
ေနာက္ေနာက္၌ ျဖစ္ကုန္ေသာ စိတ္ေစတသိက္တုိ႔သည္ ေရွ႕ေရွ႕၌ ျဖစ္ကုန္ေသာ ရူပကာယအား ပစၧာဇာတပစၥည္း၏ အစြမ္း္ျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳ၏။

၄။ ရုပ္သည္ နာမ္အား ေက်းဇူးျပဳပံုမွာ -
၀တၳဳရုပ္ ၆-ပါးတုိ႔သည္ ပ၀တၱိအခါ၌ ၀ိညာဏဓာတ္ ၇-ပါးတုိ႔အား လည္းေကာင္း၊ အာရုံ ၅-ပါးတုိ႔သည္ ပဥၥ၀ိညာဏ၀ီထိတို႔အား လည္းေကာင္း၊ ပုေရဇာတပစၥည္း၏ အစြမ္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏။

၅။ ပညတ္ နာမ္ ရုပ္က နာမ္အား ေက်းဇူးျပဳေသာ -
၂-ပစၥည္းကား အာရမၼဏႏွင့္ ဥပနိႆယတုိ႔တည္း။

အာရမၼဏပစၥည္းသည္ ရူပါရုံ၊ သဒၵါရုံ၊ ဂႏၶာရုံ, ရသာရုံ, ေဖာ႒ဗၺာရုံႏွင့္ ဓမၼာရုံတုိ႔ ျဖစ္ၾက၏။ ဤအာရုံတုိ႔သည္ စိတ္ေစတသိက္တို႔အား အာရမၼဏသတိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏။

ဥပနိႆယပစၥည္းသည္ အာရမၼဏူပနိႆယ၊ အနႏၱရူပနိႆယ၊ ပကတူပနိႆယဟု ၃-မ်ိဳးျပား၏။ ထုိ ၃-မ်ိဳးတြင္ အေလးဂရုျပဳအပ္ေသာ အာရုံသည္ပင္လွ်င္ အာရမၼဏူပနိႆယ ပစၥည္းမည္၏။ အျခားမဲ့ျဖစ္၍ ခ်ဳပ္ျပီးကုန္ေသာ စိတ္ေစတသိက္တုိ႔သည္ အနႏၱရူပနိႆယပစၥည္းမည္၏။ ပကတူပနိႆယပစၥည္းကား မ်ားျပားလွ၏။

ရာဂအစရွိေသာ အကုသိုလ္တရားတုိ႔သည္ လည္းေကာင္း၊ သဒၶါအစရွိေသာ ကုသိုလ္တရားတုိ႔သည္ လည္းေကာင္း၊ ကာယိကသုခသည္ လည္းေကာင္း၊ ကာယိကဒုကၡသည္ လည္းေကာင္း၊ ပုဂၢိဳလ္သည္ လည္းေကာင္း၊ ေဘာဇဥ္သည္ လည္းေကာင္း၊ ဥတုသည္ လည္းေကာင္း၊ ေက်ာင္း, အိမ္ရာ, ေနရာတုိ႔သည္ လည္းေကာင္း၊ ပကတူပနိႆယပစၥည္းမ်ားျဖစ္ၾကျပီး ထုိက္သည့္အားေလ်ာ္စြာ အဇၥ်တၱသႏၱာန္, ဗဟိဒၶသႏၱာန္တုိ႔၌ ေနာင္ျဖစ္ေပၚလာၾကမည့္ အကုသိုလ္, ကုသိုလ္, ၀ိပါက္, ၾကိယာတုိ႔အား ဥပနိႆယ သတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾကကုန္၏။

၆။ နာမ္ရုပ္ ၂-ပါးက နာမ္ရုပ္ ၂-ပါးအား ေက်းဇူးျပဳပံုမွာ -
အဓိပတိ၊ သဟဇာတ၊ အညမည၊ နိႆယ၊ အာဟာရ၊ ဣျႏၵိယ၊ ၀ိပယုတၱ၊ အတၳိ၊ အ၀ိဂတ ဟူေသာ ပစၥည္း ၉-ပါးတုိ႔သည္ ထုိက္သည့္အားေလ်ာင္စြာ ၉-ပစၥယ သတၱိတုိ႔ျဖင့္ နာမ္ရုပ္တုိ႔အား ေက်းဇူးျပဳၾကကုန္၏။

ဤတြင္ အဓိပတိပစၥည္းသည္ အရမၼဏာ ဓိပတိ၊ သဟဇာတာ ဓိပတိဟူ၍ ၂-မ်ိဳးျပား၏။ အာရမၼဏာ ဓိပတိဟူသည္မွာ သာမန္အာရုံ, အေလးဂရုျပဳအပ္ေသာ အာရုံ ၂-ပါးတုိ႔တြင္ အာရုံမျပဳလွ်င္ မေနႏုိင္လာက္ေအာင္ စိတ္ကို ဆြဲေဆာင္ႏုိင္ေသာ ဂရုကတအာရုံမ်ိဳးျဖစ္၏။

သဟဇာတာဓိပတိပစၥည္း ၄-ပါးတုိ႔သည္ တကြျဖစ္ၾကကုန္ေသာ နာမ္ရုပ္တုိ႔အား သဟဇာတာဓိပတိပစၥည္း၏ အစြမ္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏။

သဟဇာတပစၥည္းတုိ႔သည္ စိတ္ ၈၉-ပါး၊ ေစတသိက္ ၅၂-ပါး၊ စတုဇမဟာဘုတ္ ၄-ပါး၊ ပဥၥေ၀ါကာရ ပဋိသေႏၶ ၁၅-ပါးႏွင့္ ဟဒယ၀တၳဳတုိ႔ ျဖစ္ၾက၏။

စိတ္ေစတသိက္တုိ႔သည္ အခ်င္းခ်င္းအား လည္းေကာင္း၊ တကြျဖစ္ေသာ ရုပ္တုိ႔အားလည္းေကာင္း၊ သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏။

မဟာဘုတ္ ၄-ပါးတုိ႔သည္ အခ်င္းခ်င္းအား လည္းေကာင္း၊ ဥပါဒါရုပ္တုိ႔အား လည္းေကာင္း၊ သဟဇာတပစၥယ သတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏။

ပဋိသေႏၶခဏ၌ ဟဒယ၀တၳဳႏွင့္ ၀ိပါက္နာမကၡႏၶာတုိ႔သည္ အခ်င္းခ်င္းအား သဟဇာတ ပစၥယသတိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏။

အညမညပစၥည္းတုိ႔သည္ စိတ္ ၈၉-ပါး၊ ေစတသိက္ ၅၂-ပါး၊ စတုဇမဟာဘုတ္ ၄-ပါး၊ ပဥၥေ၀ါကာရ ပဋိသေႏၶ ၁၅-ပါးႏွင့္ ဟဒယ၀တၳဳတုိ႔ပင္ ျဖစ္ၾက၏။

စိတ္ေစတသိက္တုိ႔သည္ အခ်င္းခ်င္းအား လည္းေကာင္း၊ မဟာဘုတ္ ၄-ပါးတုိ႔သည္ အခ်င္းခ်င္းအား လည္းေကာင္း၊ ဟဒယ၀တၳဳႏွင့္ ၀ိပါက္နာမကၡႏၶာတုိ႔သည္ အခ်င္းခ်င္းအား လည္းေကာင္း၊ အညမည ပစၥယသတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾကကုန္၏။

နိႆယပစၥည္းတုိ႔သည္ သဟဇာတ နိသယႏွင့္ ပုေရဇာတ နိႆယဟူ၍ ၂-မ်ိဳးျပား၏။ သဟဇာတ နိႆယပစၥည္းတုိ႔သည္ မဇၥ်ိမာယုကပသာဒ ၅-ပါး၊ ပဋိသေႏၶစိတ္ စသည့္ ေရွ႕ေရွ႕အနႏၱရစိတ္ႏွင့္အတူ ဥပါဒ္ေသာ ဟဒယ၀တၳဳ၊ နိေရာဓသမာပတ္မွထသည့္အခါ ေရွ႕စိတၱကၡဏ တစ္ခ်က္စာကာလ၌ျဖစ္ေသာ ဟဒယ၀တၳဳ၊ မရဏာသႏၷအခါစုတိစိတ္မွ အထက္ ၁၇-ခ်က္ေျမာက္ေသာ စိတ္ႏွင့္အတူ ဥပါဒ္ေသာ ဟဒယ၀တၳဳတုိ႔ ျဖစ္ၾက၏။

(၁) စိတ္ေစတသိက္တုိ႔သည္ အခ်င္းခ်င္းအား လည္းေကာင္း၊ (၂) မဟာဘုတ္ ၄-ပါးတို႔သည္ အခ်င္းခ်င္းအား လည္းေကာင္း၊ ဥပါဒါရုပ္အား လည္းေကာင္း၊ (၃) ၀တၳဳရုပ္ ၆-ပါးတို႔သည္ ၀ိညာဏဓာတ္ ၇-ပါးတုိ႔အား လည္းေကာင္း၊ နိႆယပစၥယာသတၱိျဖင့္ အသီးသီးေက်းဇူးျပဳၾကကုန္၏။

အာဟာရပစၥည္းသည္ ရုပ္အာဟာရႏွင့္ နာမ္အာဟာရဟူ၍ ၂-မ်ိဳးရွိ၏။ ရုပ္အာဟာရသည္ အဇၥ်တၱစတုဇၾသဇာႏွင့္ စားေသာက္မ်ိဳသြင္းအပ္သည့္ အစာအာဟာရ၌ ပါရွိေသာ ဗဟိဒၶၾသဇာျဖစ္၏။ နာမ္အာဟာရမွာ ဖႆ၊ ေစတနာႏွင့္ ၀ိညာဏ္တုိ႔ ျဖစ္ၾက၏။

အလုပ္အေလြးျပဳအပ္ေသာ ရပ္အာဟာရသည္ ဤရူပကာယအား လည္းေကာင္း၊ နာမ္အာဟာရတုိ႔သည္ တကြျဖစ္ကုန္ေသာ နာမ္ရုပ္တုိ႔အား လည္းေကာင္း၊ အာဟာရပစၥယသတၱိျဖင့္ အသီးသီး ေက်းဇူးျပဳၾကကုန္၏။

ဣျႏၵိယပစၥည္း၏ ေက်းဇူးျပဳပံုမွာ (၁) ပသာဒရုပ္ ၅-ပါးတုိ႔သည္ ပဥၥ၀ိညာဏ္တုိ႔အား လည္းေကာင္း၊ (၂) ရူပဇီ၀ိတိေျႏၵသည္ ဥပါဒိႏၵ(ကမၼဇ) ရုပ္တုိ႔အား လည္းေကာင္း၊ (၃) နာမ္ဣေျႏၵ ၈-ပါးတုိ႔သည္ အတူတကြ ျဖစ္ၾကေသာ နာမ္ရုပ္တုိ႔အား လည္းေကာင္း၊ ဣျႏၵိယပစၥယ သတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾကကုန္၏။

နာမ္ဣေျႏၵ ၈-ပါးမွာ နာမ္ဇီ၀ိတ၊ စိတ္၊ ေ၀ဒနာ၊ သဒၶါ၊ ၀ီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိႏွင့္ ပညာတုိ႔ ျဖစ္ၾကကုန္၏။

၀ိပၸယုတၱပစၥည္း၏ ေက်းဇူးျပဳပံုမွာ -
(၁) ပဋိသေႏၶခဏ၌ ဟဒယ၀တၳဳသည္ ၀ိပါက္ခႏၶာအား လည္းေကာင္း၊ စိတ္ေစတသိက္တုိ႔သည္ တကြျဖစ္ေသာ ရုပ္တုိ႔အား လည္းေကာင္း၊ သဟဇာတ ၀ိပၸယုတၱပစၥည္း၏ အစြမ္းအားျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏။

(၂) ေနာက္ေနာက္၌ျဖစ္ကုန္ေသာ စိတ္ေစတသိက္တုိ႔သည္ ေရွးေရွး၌ျဖစ္ေသာ ဤရူပကာယအား ပစၧာဇာတ၀ိပၸယုတၱ ပစၥည္း၏ အစြမ္းျဖင္ ့ေက်းဇူးျပဳ၏။

(၃) ၀တၳဳရုပ္ ၆-ပါးတုိ႔သည္ ပ၀တၱိအခါ၌ ၀ိညာဏဓာတ္ ၇-ပါးတုိ႔အား ပုေရဇာတ၀ိပၸယုတၱ ပစၥည္း၏ အစြမ္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳ၏။

အတၳိပစၥည္းႏွင့္ အ၀ိဂတပစၥည္းတုိ႔ကား ေရွး၌ျပဳခဲ့ေသာ သဟဇာတမ်ိဳး၊ ပုေရဇာတမ်ိဳး၊ ပစၧာဇာတမ်ိဳး၊ ကဗဠီကာရအာဟာရႏွင့္ ရူပဇီ၀ိတိေျႏၵတုိ႔တည္း။ ဤပစၥည္းတို႔သည္ ထုိက္သည့္အားေလ်ာ္စြာ နာမ္ရုပ္တုိ႔အား အတၳိပစၥယသတၱိ အ၀ိဂတပစၥယသတၱိတုိ႔ျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾကကုန္၏။

ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္ စတုတၳအၾကိမ္ထုတ္ေ၀ေသာ ဗုဒၶအဘိဓမၼတရားေတာ္ အႏွစ္ခ်ဳပ္ စာအုပ္မွ ျပန္လည္ထုတ္ႏုတ္ ေဖာ္ျပေပးသည္။