ခႏၶာငါးပါးကို မွတ္သိျခင္း

ျမင္ဆဲခဏ၌ ျမင္သည္ဟုရူမွတ္သူသည္ မ်က္စိၾကည္လင္မူႏွင့္ ျမင္ရသည့္ အဆင္း ရူပါရုံတုိ႔ကို ပဓာနျပဳ၍ သိေသာအခါ ရူပကၡႏၶာကိုသိ၏၊ ျမင္၍ ေကာင္း မေကာင္းတုိ႔ကို ပဓာနျပဳ၍ သိေသာအခါ ေ၀ဒနာကၡႏၶာကိုသိ၏၊ ျမင္ရသည့္ အဆင္းရူပါရုံ၌ မွတ္သားျခင္းသေဘာကို သိေသာအခါ သညာကၡႏၶာကိုသိ၏၊ စိတ္၌အဆင္းရူပါရုံ၌ မွတ္သားျခင္းသေဘာကို သိေသာအခါ သညာကၡႏၶာကို သိ၏၊ စိတ္၌ အဆင္းရူပါရုံႏွင့္ ေတြ႕ထိမူ(ဖႆ)၊ ျမင္ေအာင္ေစ့ေဆာ္တုိက္တြန္းမူ(ေစတနာ)၊ သာယာႏွစ္သက္မူ(ေလာဘ)၊ ၾကည္ညိဳမူ(သဒၶါ)၊ အစရွိေသာ သေဘာတုိ႔ကို သိေသာအခါ သခၤါရကၡႏၶာကို သိျမင္၏၊ ျမင္စိတ္ကို ပဓာနျပဳ၍ သိေသာအခါ ၀ိညာဏကၡႏၶာကို သိ၏၊ ဤသုိ႔ ရုပ္သေဘာမွ်၊ ေ၀ဒနာသေဘာမွ်၊ စသည္ကို သိမွတ္ေနရမည္။ ထုိ႔အတူ ၾကားဆဲ၊ နာဆဲ၊ စားဆဲ၊ ေတြ႕ထိဆဲခဏ အစရွိသည္တုိ႔၌လည္း ရူမွတ္ပြားမ်ား ရမည္။

ဤသို႔ ျမင္ဆဲခဏ စသည္တုိ႔၌ ရူမွတ္တုိင္း ရူမွတ္တုိင္း မ်က္စိအျမင္ ၾကည္လင္မူ၊ ျမင္ရသည့္အဆင္း ရူပါရုံႏွင့္ ေရြ႕ရွားမူ အစရွိေသာ ရုပ္တရားတို႔ကား ရိပ္ကနဲေပၚလာ၍ ဖ်ပ္ကနဲကြယ္ေပ်ာက္ ကုန္ဆံုးသြားၾကသည္ဟု သိေနျခင္း၊ ခ်မ္းသာမူ၊ ဆင္းရဲမူ အစရွိသည္တုိ႔ကို ခ်မ္းသာသည္၊ ဆင္းရဲသည္ဟု မွတ္တုိင္း ထုိခံစားမူ(ေ၀ဒနာ)မ်ားသည္ ျဖစ္ေပၚလာျပီးေနာက္ ကုန္ဆံုးမူ(၀ယ)ကို သိပံုမွာလည္း ေပ်ာက္ပ်က္သြားၾကသည္ ဟုသိေနျခင္း[သညာသခၤါရတုိ႔၏ ျဖစ္မူ(ဥဒယ)၊ ကုန္ဆံုးမူ(၀ယ)ကို သိပံုမွာလည္း အတူတူပင္ျဖစ္၏။] ျမင္ဆဲခဏ အစရွိသည္တုိ႔၌ “ျမင္သည္၊ ၾကားသည္၊ ေတြ႕သည္” အစရွိသည္ျဖင့္ ရူမွတ္တုိင္း “ျမင္စိတ္ အစရွိသည္ တုိ႔ဥည္ ျဖစ္ေပၚလာျပီးေနာက္ ကုန္ေပ်ာက္ပ်က္စီးသြားၾကသည္”ဟု သိေနျခင္းတုိ႔သည္ သေဘာတရား(ဓမၼ)၏ ျဖစ္မူ၊ ပ်က္မူတုိ႔ကို ရူမွတ္ေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ (အဆင့္ျမင့္) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပသည္။