(၂ ) စိတၱ၀ိသုဒၶိ

စိတၱ၀ိသုဒၶိဟူသည္မွာ စိတ္၀င္ၾကယ္မူပင္ျဖစ္သည္။ ဤ၌ စိတ္ကို အဓိကထား၍ စိတၱ၀ိသုဒၶိဟု ဆုိျခင္းျဖစ္သည္။ စင္စစ္ သမထ၀ိပႆနာ အားထုတ္ရာ၌ စူးစုိက္တည္ၾကည္ေသာ သမာဓိကုိသာ မုခ်အားျဖင့္ စိတၱ၀ိသုဒၶိဟု ေခၚရေပသည္။

စိတ၀ိသုဒၶိ အမည္ရေသာ သမာဓိသည္ -

(၁) ဥပစာရသမာဓိ

(၂) အပၸနာသမာဓိ

(၃) ခဏိကသမာဓိ - ဟူ၍ သံုးမ်ိဳးရွိေလသည္။

ထုိသံုးမ်ိဳးအနက္ သမထ ၀ိပႆနာ အားထုတ္ သူတုိ႔အား ရူမွတ္အားထုတ္ေနစဥ္အတြင္း နီ၀ရဏတုိ႔မွ ကင္းေစေသာအခါ ပဋိဘာဂ နိမိတ္ကိုျဖစ္ေစ၊ ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ စသည္ကိုျဖစ္ေစ အာရုံျပဳလ်က္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ကာမာ၀စသမာဓိသည္ ဥပစာရသမာဓိ(စ်ာန္၏ အနီး၌ျဖစ္ေသာ သမာဓိ) ျဖစ္ေပသည္။ စ်ာန္သမာပတ္(၈)ပါး၊ (၉)ပါးႏွင့္ယွဥ္ေသာ သမာဓိသည္ အပၸနာ သမာဓိ(စ်ာန္သမာဓိ) ျဖစ္သည္။ ၀ိပႆနာဘာ၀နာ ရူမွတ္သည့္ အခုိက္အတန္႔၌ စူးစုိက္တည္ၾကည္စြာ ျဖစ္ေသာ သမာဓိသည္ ခဏိကသမာဓိျဖစ္သည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ သမထဘာ၀နာကို အားထုတ္၍ ဥပစာရအဆင့္သို႔ ေရာက္ရွိလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ အပၸနာ(စ်ာန္)ကို ရရွိလွ်င္ျဖစ္ေစ နီ၀ရဏ တရားတုိ႔မွ စင္ၾကယ္ျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ စိတၱ၀ိသုဒၶိ(စိတ္၏ စင္ၾကယ္မူ) ရရွိေနျပီ ျဖစ္သည္။ ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာအားထုတ္သူအဖုိ႔မူ အားထုတ္ေနသည့္အခုိက္၌ စိတၱ၀ိသုဒၶိ(စိတ္စင္ၾကယ္မူ) ရရွိေနေပသည္။

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ (အဆင့္ျမင့္) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပသည္။