စိတၱာႏုပႆနာသတိပ႒ာန္ ရူမွတ္ပြားမ်ားပံု

ကိုယ္အမူအရာ လူပ္ရွားမူတုိ႔ကို ေနစဥ္မွာပင္ ဟုိဟုိသည္သည္ စိတ္ကူးမူမ်ား ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္လည္း “စိတ္ကူးသည္၊ ၾကံသည္၊ သိသည္” အစရွိသည္ျဖင့္ ရူမွတ္ရမည္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ မည္သည့္စိတ္ျဖစ္ေပၚသည္ျဖစ္ေစ၊ ထုိျဖစ္ေပၚလာသည့္ စိတ္မွန္သမွ်ကို ျဖစ္ခိုက္ ျဖစ္ခိုက္၌ သတိစိုက္၍ ရူမွတ္ေနရမည္ျဖစ္သည္။

တစ္စံုတစ္ခုကို လုိခ်င္စိတ္၊ သာယာစိတ္၊ ႏွစ္သက္စိတ္(သရာဂစိတ္) ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္လည္း “လုိခ်င္သည္၊ သာယာသည္၊ ႏွစ္သက္သည္”ဟု ရူမွတ္ရမည္။ ထုိစိတ္(သရာဂစိတ္)မ်ား ေပ်ာက္ကင္းျငိမ္းေအးသြားျပီး ၾကည္လင္သန္႕ရွင္းေသာစိတ္(၀ီတရာဂစိတ္)မ်ား တဖြားဖြား ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္လည္း ျဖစ္ေပၚတုိင္း ျဖစ္ေပၚတုိင္း “ၾကည္လင္သည္၊ သန္႔ရွင္းသည္”ဟု ရူမွတ္ရမည္။

တစ္ဖန္ စိတ္ပ်က္၊ စိတ္ဆုိး၊ မုန္းျငိဳးစိတ္၊ ညွင္းဆဲလုိ ေသေစလုိေသာ(သေဒါသ)စိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္လည္း “စိတ္ပ်က္သည္၊ စိတ္ဆုိးသည္၊ မုန္းသည္၊ ျငိဳးသည္၊ ညွင္းဆဲလုိသည္၊ ေသေစလုိသည္”ဟု လည္းေကာင္း၊ ထုိမေကာင္းစိတ္မ်ား ျငိမ္းေအးျပီး ၾကည္လင္ေသာ(၀ီတေဒါသ)စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာပါကလည္း “စိတ္ၾကည္သည္”ဟု လည္းေကာင္း ရူမွတ္ရမည္။

ထုိ႔ျပင္ ယံုမွားစိတ္၊ ေတြေ၀ (သေမာဟ) စိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္လည္း “ယံုမွားသည္၊ ေတြေ၀သည္”ဟု လည္းေကာင္း၊ ထုိယံုမွားေတြေ၀စိတ္မ်ား ျငိမ္းေအးသြားျပီး ၾကည္လင္ေသာ(၀ီတေမာဟ) စိတ္မ်ား ျဖစ္ပြားေသာအခါတြင္လည္း “ၾကည္လင္သည္”ဟု လည္းေကာင္း ရူမွတ္ရမည္။

သည္သာမကေသး ပ်င္းရိတြန္႔ဆုတ္ေသာ(သံခိတၱ)စိတ္၊ ပ်ံ႕လြင့္ေသာ(၀ိကၡိတၱ)စိတ္၊ တည္ၾကည္ေသာ(သမာဟိတ)စိတ္၊ မတည္ၾကည္ေသာ(အသမာဟိတ)စိတ္၊ ရူမွတ္စဥ္ ကိေလသာမွ တဒဂၤလြတ္ေျမာက္မူ(၀ိမုတၱ)စိတ္၊ မရူမွတ္ဘဲ ထုိထုိဤဤ ၾကံစည္စဥ္းစားေသာ(အ၀ိမုတၱ)စိတ္မ်ား ျဖစ္ပြားလွ်င္လည္း ထုိစိတ္မ်ားျဖစ္ခိုက္၌ ျဖစ္ေပၚလာသည့္အတုိင္း ရူမွတ္ရမည္။

ဤသို႔ ရူမွတ္ပြားမ်ားေနစဥ္ ျဖစ္ေပၚေနေသာစိတ္တုိ႔သည္ ဖ်ပ္ကနဲ ေပၚလာ၍ ရိပ္ကနဲကုန္ေပ်ာက္ ပ်က္စီးသြားျခင္းကို ရွင္းလင္းစြာ သိေနျခင္းသည္ သိမူစိတ္၏ ျဖစ္မူ ပ်က္မူတုိ႔ကို ရူမွတ္၍ ေနျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ (အဆင့္ျမင့္) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပသည္။