၂။ ဒုတိယ အာဃာတပဋိ၀ိနယသုတ္

အရွင္သာရိပုၾတာသည္ ရဟန္းတုိ႔ကို ဆုိလတံ့ေသာ တရားကို ေဟာေတာ္မူသည္ -

“ငါ့ရွင္တုိ႔ ! အာဃာတ(ရန္ျငိဳးဖြဲ႕ျခင္း)ကို ပယ္ေဖ်ာက္ေၾကာင္း တရားတုိ႔သည္ ဤ ၅-မ်ိဳးတည္း။

အာဃာတျဖစ္ေပၚလာရာ၌ ဆိုလတံ့ေသာ တရား ၅-မ်ိဳးျဖင့္ ယင္းအာဃာတကို အခ်င္းခပ္သိမ္း ပယ္ေဖ်ာက္ရမည္။ ယင္း ၅-မ်ိဳးမွာ -

၁။ ကိုယ္အမူအရာ မစင္ၾကယ္ေသာ္လည္း ႏူတ္အမူအရာ စင္ၾကယ္သူကို-စင္ၾကယ္ေသာ ႏူတ္အမူအရာကို ၾကည့္၍ အာဃာတကို ပယ္ေဖ်ာက္ရမည္။

ဥပမာ -
ပံသုကူေဆာင္ ရဟန္းသည္ ခရီးလမ္း၌ ပုဆုိးအစုတ္အပိုင္းကို ျမင္လွ်င္ လက္၀ဲေျချဖင့္ နင္းျပီး လက္်ာေျချဖင့္ ျဖန္႕၍ ပုဆုိးစုတ္အပုိင္း၌ ခုိင္ခံ့ေသာ အသားကို ဆုတ္ယူသြားရာသကဲ့သုိ႔တည္း။


၂။ ႏူတ္အမူအရာ မစင္ၾကယ္ေသာ္လည္း ကိုယ္အမူအရာ စင္ၾကယ္သူကို-စင္ၾကယ္ေသာ ကိုယ္အမူအရာကို ၾကည့္၍ အာဃာတကို ပယ္ေဖ်ာက္ရမည္။

ဥပမာ -
ေႏြ ေနပူဒဏ္ ခံရသျဖင့္ ခရီးပန္းေနသူသည္ ေမွာ္ ေရညွိမ်ား ဖံုးလႊမ္းေနေသာ ေရကန္၌ လက္ႏွစ္ဖက္ျဖင့္ ေမွာ္ ေရညွိတုိ႔ကို ဖယ္ျပီး လက္ခုပ္ျဖင့္ ေရခပ္ေသာက္ရာသကဲ့သို႔တည္း။


၃။ ကိုယ္, ႏူတ္အမူအရာ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုး မစင္ၾကယ္သူကို -

သူ႔မွာ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္၌ သမထ, ၀ိပႆနာစိတ္ အခြင့္အလမ္းႏွင့္ ၾကည္လင္ေသာ စိတ္ ဟူေသာ စိတ္ဓာတ္ေကာင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္သည္၊ ထုိျဖစ္ေပၚလာနုိင္သည့္ စိတ္ဓာတ္ေကာင္းမ်ားကို ဆင္ျခင္၍ အာဃာတကို ပယ္ေဖ်ာက္ရမည္။

ဥပမာ -
ေႏြ ေနပူစဥ္ ခံရသျဖင့္ ခရီးပန္းေနသူသည္ ႏြားေျခရာ ခြက္ထဲရွိ ေရအနည္းငယ္ကို မေနာက္က်ေစရန္ လက္ခုပ္, ခြက္တုိ႔ျဖင့္ ခပ္မယူဘဲ ႏြားနည္းတူ ေလးဘက္ေထာက္၍ပင္ ငံု႕ေသာက္ရာသကဲ့သို႔တည္း။


၄။ ကိုယ္, ႏူတ္အမူအရာ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးလည္း မစင္ၾကယ္၊ စိတ္ဓာတ္ေကာင္းမ်ားလည္း ျဖစ္ခြင့္မရွိသူကို -

သူသည္ ထုိ ကိုယ္, ႏူတ္, စိတ္ ဒုစရုိက္မ်ားကို ပယ္၍ သုစရုိက္မ်ားကို ပြါးမ်ားပါမူ အပါယ္ငရဲမွ လြတ္ေျမာက္ႏုိင္ရာ၏ ဟု ၾကင္နာသနား ေစာင့္ေရွာက္လုိစ္တ္ျဖင့္ အာဃာတကို ပယ္ေဖ်ာက္ရမည္။

ဥပမာ -
ခရီးသြားရင္း ေရာဂါေ၀ဒနာ ျပင္းထန္စြာ ႏွိပ္စက္ခံရကာ အကူအညီမဲ့ေနသူကို အျခားခရီးသြားတစ္ဦးက ေတြ႕ျမင္ေလေသာအခါ ဤလူနာသည္ သင့္တင့္ေသာ ေဆး၀ါးဓာတ္စာႏွင့္ ကူညီမည့္သူရပါမူ ေကာင္းေလစြ-ဟု ထုိလူနာ အက်ိဳးမဲ့မပ်က္စီးေစရန္ သူ႔အေပၚ ၾကင္နာသနား ေစာင့္ေရွာက္စိတ္ ျဖစ္ရာသကဲ့သို႔တည္း။


၅။ ကိုယ္, ႏူတ္အမူအရာ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးလည္း စင္ၾကယ္၊ စိတ္ဓာတ္ေကာင္းမ်ားလည္း ရွိသူကိုကား -

သူ၏ ကိုယ္, ႏူတ္, ႏွလံုး ၃-ပါးလံုး စင္ၾကယ္မူကို ၾကည့္၍ အာဃာတကို ပယ္ေဖ်ာက္ရမည္။

ဥပမာ -
ၾကည္လင္ခ်ိဳျမိန္ ေအးျမသည့္ ေရလည္းရွိ, ဆိပ္ကမ္းေကာင္းလည္းရွိ၊ ေပ်ာ္ေမြ႕ဖြယ္ရာလည္း ေကာင္းျပီး သစ္ပင္မ်ိဳးစံု အုပ္ဆုိင္းေနေသာ ေရကန္ရွိရာသည္၊ ထုိေရကန္၌ ေႏြ ေနပူဒဏ္ ႏွိပ္စက္ခံရကာ ခရီးပန္းေနသူသည္ လုိအပ္သလုိ ေသာက္, ခ်ိဳးျပီး သစ္ပင္ရိပ္၌ ခ်မ္းခ်မ္းသားသာ နားေနသကဲ့သို႔တည္း။

ငါ့ရွင္တုိ႔ ! အဆုိပါ နံပါတ္ ၅-ပုဂၢိဳလ္ကဲ့သို႔ ထက္၀န္းက်င္ ၾကည္ညိဳဖြယ္ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ စိတ္သည္ ၾကည္လင္သည္။”

ေဆာင္ - ကိုယ္, ႏူတ္, စိတ္စု၊ တစ္ခုခုမွာ၊ ေကာင္းကြက္ရွာ၍၊ သံုးျဖာလံုးမွာ၊ မေကာင္းပါလည္း၊ လားရာအပါယ္၊ သနားဖြယ္ဟု၊ ႏွလံုးျပဳေလာ၊ သံုးခုလံုးမွာ၊ အေကာင္းပါမူ၊ ထုိသည့္သူ၊ ၾကည္ျဖဴ ရန္ျငိဳးပယ္။

ဒုတိယသုတ္ ျပီး၏။