ဒါနအမ်ိဳးမ်ိဳး

အလွဴဒါနသည္ အမ်ိဳးအစားအားျဖင့္ မ်ားျပားစြာရွိရာ အဓိကအားျဖင့္ သုတၱန္ေဒသနာနည္းအရ ဒါန၊ ၀ိနည္းေဒသနာနည္းအရ ဒါန၊ အဘိဓမၼာေဒသနာနည္းအရ ဒါနဟူ၍ သံုးမ်ိဳးရွိသည္။

သုတၱန္ေဒသနာနည္းအရ ဒါနမွာ ဆယ္မ်ိဳးရွိသည္။ ၎တုိ႕မွာ -

(၁) အႏၷဒါန = ဆြမ္း ထမင္း အစားအစာအလွဴ၊

(၂) ပါနဒါန = ေသာက္ေရ အေဖ်ာ္ယမကာအလွဴ၊

(၃) ၀တၳဒါန = အ၀တ္ အထည္ သကၤန္းစသည္အလွဴ၊

(၄) ယာနဒါန = ဖိနပ္စေသာ ယာဥ္အလွဴ၊

(၅) ဂႏၶဒါန = နံ႕သာခဲ နံ႕သာတံုး အေမႊးတုိင္အမ်ိဳးမ်ိဳးအလွဴ၊

(၆) မာလာဒါန = ပန္းမ်ိဳးစံုအလွဴ၊

(၇) ၀ိေလပနဒါန = နံ႕သာေပ်ာင္း နံ႕သာအရည္အမ်ိဳးမ်ိဳးအလွဴ၊

(၈) ေသယ်ာဒါန = ေညာင္ေစာင္း အင္ပ်ဥ္ အိပ္ရာ ေနရာ အမ်ိဳးမ်ိဳးအလွဴ၊

(၉) အာ၀ါသဒါန = ေက်ာင္း ဇရပ္ သိမ္ ဓမၼာရုံစသည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးအလွဴ၊

(၁၀) ပဒီေပယ်ဒါန = ဆီမီးစသည္အမ်ိဳးမ်ိဳးအလွဴ

တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။


၀ိနည္းေဒသနာနည္းအရ ဒါနမွာ ေလးမ်ိဳးရွိသည္။ ၎တို႔မွာ -

(၁) စိ၀ရဒါန = သကၤန္းအလွဴ၊

(၂) ပိ႑ပါတဒါန = ဆြမ္းေဘာဇဥ္အလွဴ၊

(၃) ေသနာသနဒါန = ေက်ာင္း အိပ္ရာ ေနရာအလွဴ၊

(၄) ေဘသဇၨဒါန = ေဆးပစၥည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးအလွဴ

တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။


အဘိဓမၼာေဒသနာနည္းအရ ဒါနမွာ ေျခာက္မ်ိဳးရွိသည္။ ၎တို႔မွာ -

(၁) ရူပဒါန = အဆင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ရူပါရုံအလွဴ၊

(၂) သဒၵဒါန = အသံအမ်ိဳးမ်ိဳး သဒၵါရုံအလွဴ၊

(၃) ဂႏၶဒါန = အနံ႕အမ်ိုးမ်ိဳး ဂႏၶာရုံအလွဴ၊

(၄) ရသဒါန = စားဖြယ္ ေသာက္ဖြယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရသာရုံအလွဴ၊

(၅) ေဖာ႒ဗၺဒါန = သကၤန္းေက်ာင္းစေသာ အထိအေတြ႕အမ်ိဳးမ်ိဳး ေဖာ႒ဗၺာရုံအလွဴ၊

(၆) ဓမၼဒါန = တရားေဟာေျပာျခင္း၊ သင္ၾကားပို႔ခ်ျခင္းစေသာ အသိဉာဏ္အမ်ိဳးမ်ိဳးေပးသည္ ဓမၼာရုံအလွဴ

တုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။

သုတၱန္ေဒသနာနည္းလာ ဒါနမွာ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္ကို ေရြးခ်ယ္မူ မရွိဘဲ သာမန္အားျဖင့္ ေဟာၾကားေတာ္ မူခဲ့သည္။ ၀ိနည္းေဒသနာနည္းလာ ဒါနမွာ သီလ၀ႏၱပုဂၢိဳလ္အားသာ ေရြးခ်ယ္လွဴ၍ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သျဖင့္ သုတၱန္နည္းလာ ဒါနထက္ ပို၍ အက်ိဳးၾကီးမားသည္။ အဘိဓမၼာနည္းလာ ဒါနမွာ အာရုံေျခာက္ပါး၌ ပညတ္အားျဖင့္ ႏွလံုးမသြင္းဘဲ ပရမတ္အားျဖင့္သာ ႏွလံုးသြင္းလွဴဒါန္းရသျဖင့္ လြန္ကဲမြန္ျမတ္ေသာဒါနျဖစ္၍ သုတၱန္၀ိနည္းလာ ဒါနတုိ႔ထက္ အက်ိဳးၾကီး၏။

သို႔ေသာ္လည္း အလွဴခံပုဂၢိဳလ္၊ လွဴဖြယ္၀တၳဳ၊ ေစတနာ၊ ဤသံုးျဖာ စင္ၾကယ္ျပည့္စံုလွ်င္ မည္သည္ဒါနမမဆုိ ၾကီးမားေသာ အက်ိဳးကို ေပးစြမ္းႏုိင္၏။

ဒါနသည္ အလွဴရွင္၊ အလွဴခံ၊ လွဴဖြယ္၀တၳဳ၊ လွဴပံုအျခင္းအရာ၊ လွဴဒါန္းသည့္အခ်ိန္အခါ၊ လွဴေၾကာင္း ေစတနာစသည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ၂-ပါးတြဲ၊ ၃-ပါးတြဲ စသည္ျဖင့္ ပိဋကတ္ေတာ္တုိ႔၌ လာရွိသည္။