ျပိတၱာေလးမ်ိဳး ျပဆုိခ်က္

၎ျပိတၱာတုိ႔ကို သံဂါယနာ၀င္ အဌကထာ ဋီကာက်မ္းၾကီးတုိ႔၌ ေဖာ္ျပထားသည့္အတုိင္း ရသင့္သမွ် အမ်ိဳးအမည္အတန္းအစား ခြဲျခားျပဆုိရပါမူ ေလးမ်ိဳးေလးစားရွိႏုိင္ေလသည္။

ထုိေလးမ်ိဳးတုိ႔ကား -

(၁) ပရဒတၱဴပဇိ၀ိကျပိတၱာ

(၂) ခုပၸိပါသိကျပိတၱာ

(၃) နိဇၥ်ာမတဏွိကျပိတၱာႏွင့္

(၄) ကာလကဥၥိကျပိတၱာဟူ၍ ေလးမ်ိဳးတုိ႔တည္း။

ထုိေလးမ်ိဳးတုိ႔တြင္ -

(၁) သူတပါးတုိ႔ ေပးအပ္ေသာအစာကို အမွီျပဳ၍ အသက္ရွင္ရေသာ ျပိတၱာသည္ ပရဒတၳဴပဇီ၀ိကျပိတၱာ မည္၏။

(၂) ထမင္းငတ္ျခင္း ေရမြတ္သိပ္ျခင္းျဖင့္ မျပတ္အႏွိပ္စက္ခံေနရေသာ ျပိတၱာသည္ ခုပၸိ ပါသိကျပိတၱာ မည္၏။

(၃) အျမဲအၾကြင္းမဲ့ ေလာင္ကြ်မ္းခံေနရသျဖင့္ ပူပန္ျခင္းရွိေသာ ျပိတၱာသည္ နိဇၥ်ာမတဏွိကျပိတၱာ မည္၏။

(၄) အသုရကာယ္ဟု အသီးအျခားေခၚေ၀ၚအပ္ေသာ ျပိတၱာအသုရကာယ္သည္ ကာလကဥၥိျပိတၱာ မည္၏။

ဤျပိတၱာေလးမ်ိဳး၌ -

ပရဒတၱဴ ပဇီ၀ိကျပိတၱာမ်ိဳးမွာ လူ႔ဘ၀ရွိေဆြမ်ိဳးဉာတကာစသည္တုိ႕က ရည္ညႊန္းလွဴဒါန္းသည္ကို ၀မ္းေျမာက္ႏုေမာ္ သာဓုေခၚႏုိင္လွ်င္ စားဖြယ္ေသာက္ဖြယ္ စသည္ကို ရရွိႏုိင္ေလသည္၊ ေပတ၀တၳဳတြင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဤပရဒတၱဴပဇီ၀ိက အမ်ိဳးအစား၀င္ျပိတၱာမ်ားသာ ျဖစ္သည္။

ခုပၸိပါသိက ျပိတၱာအမ်ိဳးအစားမွာမူ အနည္းငယ္မွ်သာ ပါရွိ၏၊

နိဇၥ်ာမတဏွိက ျပိတၱာမ်ိဳးမူကား မပါရွိေပ။

ကာလကဥၥိကျပိတၱာဟူသည္ကား ျပိတၱာဟူ၍သာ အမည္တပ္ထားေသာ္လည္း အသုရကာယ္မ်ိဳးအျဖစ္သာ ထင္ရွားေလသည္။

ထုိကာလကဥၥိက အသုရာအေၾကာင္းကို “ထုိကာလကဥၥိက အသုရာတုိ႔၌ အတၱေဘာသည္ သံုးဂါ၀ုတ္မွ် ပမာဏရွိေသာဟူ၏၊ နည္းေသာ အသားအေသြးရွိ၏၊ အရုိးအေရမွ်သာရွိသည္အျဖစ္ေၾကာင့္ ဖက္ရြက္ေျခာက္ကဲ့သို႔ေသာ ကိုယ္ရွိ၏၊ ပုဇြန္တုိ႔ကဲ့သို႔ မ်က္စိတုိ႔သည္ထြက္၍ ဦးေခါင္း၌ တည္ကုန္၏၊ ခံတြင္းသည္ အပ္နဖါးေပါက္ႏွင့္တူ၏၊ ဦးေခါင္း၌သာလွ်င္ျဖစ္၏၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထုိကာလကဥၥိကအသုရာ တုိ႔သည္ ေအာက္သို႔ ညႊတ္ကုန္း၍ အစာကို ယူကုန္၏” ဟု ပါထိကအ႒ကထာ ၁တြင္ ဆုိျပထားေလသည္။

အထူးမွတ္သားဖြယ္တရပ္ကား နိယတဗ်ာဒိတ္ခံယူျပီးေသာ ဘုရားအေလာင္းေတာ္တုိ႔သည္ ခုပၸိပါသိကျပိတၱာမ်ိဳး နိဇၥ်ာမတဏွိကျပိတၱာမ်ိဳးႏွင့္ ကာလကဥၥိကျပိတၱာ အသုရာမ်ိဳး၌ မျဖစ္ဟု အပဒါန္ သုတၱနိပါတ္ဗုဒၶ၀င္ႏွင့္ စရိယာပိဋက႒ကထာ ၂ တုိ႔၌ အဆုိရွိေပရာ ပရဒတၱဴပဇီ၀ိကျပိတၱာမ်ိဳးကာ ျဖစ္ႏုိင္ေသး၏ဟု မွတ္သားသင့္ေပသည္။