၄။ ၀ိတၳတသုတ္

ရဟန္းတုိ႔ ! အား ၅-မ်ိဳးမွာ -

၁။ သဒၶါ, ၂။ ၀ီရိယ, ၃။ သတိ, ၄။ သမာဓိ, ၅။ ပညာ တုိ႔တည္း။

(၁ ။ သဒၶါ၊ ၂။ ၀ီရိယ၊ ၅။ ပညာ အားတုိ႔ကို ေသခဗလ၀ဂ္၊ ၀ိတၳတသုတ္အတုိင္း သိေလ)

၃။ သတိ ခြန္အာ ဟူသည္မွာ -

ဤ သာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ -

သတိရွိသည္၊ လြန္ကဲ ရင့္က်က္ေသာ သတိႏွင့္ ျပည့္စံုသည္၊ ၾကာျမင့္စြာက ျပဳလုပ္ခဲ့၊ ေျပာဆုိခဲ့သည္မ်ားကို ေအာက္ေမ့ႏုိင္သည္၊ အဖန္တလဲလဲ ေအာက္ေမ့ႏုိင္သည္။

၄။ သမာဓိ ခြန္အား ဟူသည္မွာ -

ဤ သာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ -

(က) ကာမဂုဏ္, အကုသိုလ္တရားတုိ႔မွ ကင္းဆိတ္၍သာလွ်င္ ၀ိတက္, ၀ိစာရႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ၊ နီ၀ရဏ တုိ႔မွ ကင္းဆိတ္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ၊ ပီတိ, သုခရွိေသာ ပဌမစ်ာန္ကိုလည္း ၀င္စားေနသည္။
(၀ိတက္ - ၾကံစည္မူမူ၊ ၀ိစာရ - သံုးသပ္မူ၊ ပီတိ - ႏွစ္သက္မူ၊ သုခ - ခ်မ္းသာမူ)

(ခ) ၀ိတက္, ၀ိစာရတုိ႔ ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားျခင္းေၾကာင့္ မိမိသႏၱာန္၌ စိတ္ကို ၾကည္လင္ေစတတ္ေသာ၊ သမာဓိကို ပြားေစတတ္ေသာ၊ ၀ိတက္, ၀ိစာရ မရွိေသာ၊ သမာဓိေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ၊ ပီတိ, သုခ ရွိေသာ ဒုတိယစ်ာန္ကိုလည္း ၀င္စားေနသည္။

(ဂ) ပီတိကိုလည္း မတပ္မက္ျခင္းေၾကာင့္ သတိ,သမၸဇဥ္ႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ျဖစ္၍ လ်စ္လ်ဴရူလ်က္ ေနသည္၊ သုခကိုလည္းခံစားသည္၊ “လ်စ္လ်ဴရူသူ, သတိရွိသူ, ခ်မ္းသာစြာ ေနေလ့ရွိသူ” ဟု အရိယာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔ ခ်ီးမြမ္းေျပာၾကားႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ဂုဏ္သတၱိရွိသည့္ တတိယစ်ာန္ကိုလည္း ၀င္စားေနသည္။

(ဃ) ခ်မ္းသာ, ဆင္းရဲကို ပယ္ျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း, ေရွးဦးကပင္ ၀မ္းသာျခင္း, ႏွလံုးမသာယာျခင္းတုိ႔၏ ခ်ဳပ္ျငိမ္းျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း ဆင္းရဲ, ခ်မ္းသာ မရွိေသာ ဥေပကၡာေၾကာင့္ ျဖစ္သည့္ သတိ၏ စင္ၾကယ္ျခင္းရွိေသာ စတုတၳစ်ာန္ကုိလည္း ၀င္စားေနသည္။(ဥေပကၡာ - လ်စ္လ်ဴရူမူ)

(သမာဓိ အား၏ ဆုိလုိရင္းမွာ -

ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ -

(က) ၀ိတက္, ၀ိစာရ, ပီတိ, သုခ, ဧကဂၢတာ ဟူေသာ အစိတ္အပုိင္း ၅-ခုရွိသည့္ ပဌမစ်ာန္ကိုလည္း ၀င္စားေနသည္။

(ခ) ပီတိ, သုခ, ဧကဂၢတာ ဟူေသာ အစိတ္အပိုင္း ၃-ခုရွိသည့္ ဒုတိယ စ်ာန္ကိုလည္း ၀င္စားေနသည္။

(ဂ) သုခ, ဧကဂၢတ ဟူေသာ အစိတ္အပိုင္း ၂-ခုရွိသည့္ တတိယစ်ာန္ကိုလည္း ၀င္စားေနသည္။

(ဃ) ဥေပကၡာ, ဧကဂၢတာ ဟူေသာ အစိတ္အပိုင္း ၂-ခုရွိသည့္ စတုတၳစ်ာန္ကိုလည္း ၀င္စားေနသည္။)


ေဆာင္ - သတိ မပ်က္၊ ရင့္က်က္သတိ၊ ၾကာရွည္စြာက၊ ျပဳသမွ်ကို၊ မုခ်ပိုင္ပုိင္၊ မွတ္မိႏုိင္၊ ျမဲခိုင္ သတိအား။

စ်ာန္ေလးပါးတုိင္၊ ခုိင္ခိုင္မာမာ၊ တည္ၾကည္လာ၊ မွန္စြာ သမာဓိခြန္အား။

စတုတၳသုတ္ ျပီး၏။