ပဋိသေႏၶ

ထုိစုတိစိတ္ခ်ဳပ္သည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ ဘ၀သစ္အတြက္ ပဋိသေႏၶစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာ၏။ ထုိစိတ္အစဥ္ကို ေရွးဘ၀ႏွင့္ ေနာက္ဘ၀၊ ဘ၀ေဟာင္းႏွင့္ ဘ၀သစ္ကို ဆက္စပ္ေပးေသာစိ္တ္ျဖစ္၍ ပဋိသေႏၶစိတ္ဟု ေခၚ၏။ ပဋိသေႏၶစိတ္ ျဖစ္သည္ႏွင့္တျပိဳင္နက္ ဘ၀သစ္ စတင္သည္။ အခ်ိန္ကာလျခားမူ မရွိေပ။ တဆက္တစပ္တည္း ျဖစ္ေပၚသည္။ ထိုပဋိသေႏၶစိတ္သည္ ကံေၾကာင့္ မိမိႏွင့္ တျပိဳင္နက္ျဖစ္ေပၚေသာ ဟဒယ၀တၳဳရုပ္ကို မွီ၍ျဖစ္၏။

ပဋိသေႏၶစိတ္ခ်ဳပ္ျပီးေနာက္ ထုိပဋိသေႏၶစိတ္သည္ပင္ ဘ၀င္အမည္ျဖင့္ (၁၆)ၾကိမ္ျဖစ္၏။ ပ၀တၱိအခါ၌လည္း ထုိပဋိသေႏၶစိတ္သည္ပင္ ဘ၀င္အမည္ျဖင့္ ဆက္၍ျဖစ္ရာ ဘ၀အဆက္မျပတ္ေအာင္ ျပဳတတ္ေသာေၾကာင့္ ဘ၀င္(ဘ၀+အဂၤ)ဟု ေခၚသည္။

မရဏသႏၷေဇာယူခဲ့သည့္ ကံ၊ ကမၼနိမိတ္၊ ဂတိနိမိတ္ အာရုံတပါးပါးကိုပင္ ပဋိသေႏၶစိတ္က ဆက္လက္အာရုံျပဳသည္။

သတၱ၀ါတုိ႔အတြက္ ပဋိသေႏၶစိတ္သည္ အလုိအေလ်ာက္ ေပၚေပါက္လာသည္မဟုတ္၊ ဖန္ဆင္းရွင္မ်ား၏ ဖန္ဆင္းမူေၾကာင့္လည္း မဟုတ္၊ ေရွးက မိမိျပဳခဲ့ေသာ ကုသိုလ္ကံ၊ အကုသိုလ္ကံ ဟူေသာ သခၤါရေၾကာင့္ ျဖစ္လာေသာ အက်ိဳး၀ိပါက္ ျဖစ္သည္။ သတၱ၀ါတုိ႔သည္ အ၀ိဇၨာျခံရံျပီး တဏွာအရင္းခံလ်က္ ကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္ကံတုိ႔ကို ျပဳလုပ္ၾကသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘ၀သစ္(ပဋိသေႏၶစိတ္) ျဖစ္ေပၚလာရာ၌ အ၀ိဇၨာတဏွာႏွင့္ ကုသိုလ္ အကုသုိလ္သခၤါရတုိ႔သည္ အေၾကာင္းရင္းမ်ား ျဖစ္ၾက၏။ ကံ၊ ကမၼနိမိတ္၊ ဂတိနိမိတ္ အာရုံတစ္ပါးပါး ထင္လာေသာအခါ အ၀ိဇၨာက ထုိအာရုံ၏အျပစ္ကို မျမင္ေအာင္ ဖံုးကြယ္ေပး၏။ တဏွာက ထုိအာရုံကို မိမိကုိယ္တုိင္ ႏွစ္သက္ လက္ခံျပီးလွ်င္ ပဋိသေႏၶစိတ္အာရုံျပဳရန္လည္း ညြတ္ကိုင္ေပးသျဖင့္ ဘ၀သစ္တစ္ခု ျဖစ္ေပၚလာသည္။

သတၱ၀ါတုိ႔သည္ သံသရာတေလွ်ာက္ စုတိစိတ္၊ ပဋိသေႏၶစိတ္တုိ႔ အဆက္မျပတ္ ျဖစ္ေနသည္။ အာရုံအမ်ိဳးမ်ိဳးတုိ႔ ေတြ႕ၾကံဳလာလွ်င္ ၀ီထိစိတ္တို႕ ျဖစ္ေပၚလာျပီး ၀ီထိစိတ္တို႔ ျပီးဆံုးသြားလွ်င္ ဘ၀င္စိတ္သည္ အဆက္မျပတ္ ျဖစ္ေပၚေနသည္။

ျဖစ္ေပၚလာရာ၌ ဘ၀ေဟာင္းက ရုပ္နာမ္တရားမ်ား ဘ၀သစ္သို႕ ေျပာင္းေရြ႕လာသည္မဟုတ္၊ ဘ၀သစ္၌ ရုပ္နာမ္အသစ္ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ထုိရုပ္နာမ္သစ္မ်ားသည္ ဘ၀ေဟာင္းက ကံအေၾကာင္းမ်ားႏွင့္ မကင္းၾကေပ။ ဘ၀ေဟာင္းက အ၀ိဇၨာ တဏွာ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရသည္။ ပဲ့တင္သံ၊ ဆီမီးညွိထြန္းမူ၊ တံဆိပ္တံုးရုိက္မူ စသည္တုိ႔ႏွင့္ တူသည္။ ေတာ ေတာင္ အနီးအပါးတြင္ ေအာ္ဟစ္လုိက္ပါက ပဲ့တင္သံ ျပန္လာသည္။ ထုိပဲ့တင္သံသည္ မူလ ေအာ္ဟစ္ေသာ အသံမဟုတ္ေပ။ ထုိ႔အတူပင္ ဆီမီးညွိထြန္းရာ၌ ပထမ ဆီမီးတုိင္မွ ဒုတိယ တတိယ စသည့္ မီးေတာက္မီးလွ်ံတုိ႔သည္ ပထမ ဆီမီးတုိင္မွ မီးေတာက္မီးလွ်ံုတို႔ မဟုတ္ေပ။ ပထမ မီးေတာက္မီးလွ်ံ ေလ်ာ့မသြားေပ။ သို႔ေသာ္လည္း ဒုတိယ တတိယ မီးေတာက္ မီးလွ်ံတုိ႔သည္ ပထမ မီးေတာက္ မီးလွ်ံႏွင့္ ကင္းကြာ၍လည္း ျဖစ္ေပၚမလာႏုိင္ေပ။

ထုိ႔အတူပင္ တံဆိပ္တံုးမ်ား၊ ဘေလာက္တံုးမ်ားကို ထုရုိက္လုိက္ပါက တံဆိပ္မ်ား၊ စာမ်ားသည္ စာရြက္ေပၚတြင္ ထင္လာသည္။ စာရြက္ေပၚထင္လာေသာ ထုိစာမ်ား၊ တံဆိပ္မ်ားသည္ မူလ တံဆိပ္တံုး ဘေလာက္တံုးရွိ စာမ်ား မဟုတ္ေပ။ သို႔ေသာ္လည္း ထုိတံဆိပ္တံုးရွိ စာမ်ား တံဆိပ္မ်ားႏွင့္ ကင္းကြာ၍လည္း စာရြက္ေပၚတြင္ ထင္မလာႏုိင္ေပ။

ဤနည္းတူပင္ ဘ၀ေဟာင္းက ရုပ္နာမ္တစံုတရာမွ် ဤဘ၀သို႔ လုိက္လာသည္ မဟုတ္ေပ။ သို႔ေသာ္လည္း ဘ၀ေဟာင္းက အ၀ိဇၨာ တဏွာ သခၤါရကံတရားတို႔၏ အစြမ္းသတၱိထူးျဖင့္ သံသရာဆံုးသည္တုိင္ ျဖစ္ပ်က္လ်က္ ေနၾကေလသည္။

မွတ္ခ်က္။ ။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာ တရားေတာ္ အေျခံခံအဆင့္ စာအုပ္မွ ထုတ္ႏုတ္ေဖာ္ျပထားသည္။