လုပ္ေဆာင္မူစြမး္အား (ကိစၥ)အရ ကံေလးမ်ိဳး

ကံ၏ ျပဳလုပ္ႏုိင္မူ စြမး္ရည္သတၱိ ကိစၥကိုလုိက္၍ ဇနကကံ၊ ဥပတၳမၻာကကံ၊ ဥပပီဠကကံ၊ ဥပဃာတကကံ ဟူ၍ ေလးမ်ိဳးကြဲျပားသည္။

ဇနက ကံ
ဘ၀သစ္တစ္ခု ျဖစ္ေပၚေအာင္(ပဋိသေႏၶကိစၥ) ျပဳလုပ္ႏုိင္စြမ္းေသာ ကံသည္ ဇနကကံမည္၏။ ပ၀တၱိက်ိဳး (ဆက္လက္ျဖစ္ပြားမူ)ကိုမူ မျပဳလုပ္ႏုိင္။ ပ၀တၱိအခါ၌ အျခားကံတစ္ခုုက အက်ိဳးကို ျဖစ္ေစတတ္၏။ မိခင္သည္ သားငယ္ကို ေမြးဖြားေပးသည္။ ႏုိ႕ထိန္းတုိ႔က ေကြ်းေမြးသုတ္သင္ၾကသည္။ ထုိ႔အတူပင္ ဇနကကံသည္ မိခင္ကဲ့သို႔ ပဋိသေႏၶမူ ဘ၀သစ္ေမြးဖြားမူကို ျဖစ္ေစ၍ ပ၀တၱိအခါ၌ အျခားကံတို႕က ႏုိ႕ထိန္းကဲ့သို႔ သတၱ၀ါကို ထိန္းသိမ္္းၾကသည္။

တနည္းအားျဖင့္ ဇနကကံသည္ ကုသုိလ္ အကုသိုလ္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးႏွင့္ သက္ဆုိင္၍ ပဋိသေႏၶက်ိဳး ပ၀တၱိက်ိဳး ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကို ေပးႏုိင္၏ဟူ၍လည္း မိန္႕ဆုိေတာ္မူၾက၏။

ဥပတၱ မၻက ကံ
အေထာက္အပံ့ေပးတတ္ေသာ ကံသည္ ဥပတၳမၻကကံ မည္၏။ ဤကံသည္ ပဋိသေႏၶက်ိဳး (ဘ၀သစ္တစ္ခု ျဖစ္ထြန္းမူ)ကို မေပးႏုိင္ေပ။ ပ၀တၱိအခါ၌ ကုသုိလ္ - အကုသုိလ္ကံတုိ႔ ျဖစ္ပြားေစရန္ အေထာက္အပံ့ေပးသည္။ ကုသိုလ္ အကုသိုလ္ အရာဌာန ႏွစ္ခုလံုး၌ ဤကံ က ေထာက္ပံ့ေပးနုိင္သည္။ သတၱ၀ါတစ္ဦးသည္ ကုသုိလ္ကံမ်ားကို ျပဳလုပ္ခဲ့သျဖင့္ သုဂတိဘ၀၌ ျဖစ္လာရသည္ (ဇနကကံ)။ ထုိသူသည္ ထုိဘ၀၌ပင္ ကုသုိလ္တရားမ်ားကို ထပ္ခါ ထပ္ခါ အဖန္တလဲလဲ ျပဳလုပ္သည္(ဥပတၳ မၻက ကံ) ထုိ႔ေနာက္ ျပဳကုသုိလ္ကံမ်ားက အေထာက္အပံ့ေပးၾကသျဖင့္ သုဂတိဘ၀၌ ခ်မ္းသာသုခကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခံစားရသည္။ ဤသည္မွာ ကုသိုလ္ ဥပတၳမၻက ကံက အေထာက္အပံ့ေပးပံု ျဖစ္သည္။

သတၱ၀ါတစ္ဦးသည္ အကုသိုလ္ကံမ်ားကို ျပဳလုပ္ခဲ့သည္၊ ထုိအကုသိုလ္ ဇနကကံေၾကာင့္ ဒုဂၢတိဘ၀၌ ျဖစ္ရသည္၊ ထိုဘ၀၌ အကုသိုလ္မ်ားကို အဖန္တတလဲလဲ ျပဳလုပ္သည္။ ထုိအကုသုိလ္ကံမ်ားက အေထာက္အပံ့ေပးၾကသျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဒုဂၢတိဘ၀၌ ဆင္းရဲဒုကၡခံစားရသည္။ ဤသည္မွာ အကုသိုလ္ ဥပတၳမ ၻက ကံက အေထာက္အပံ့ေပးပံု ျဖစ္သည္။

ဥပတၳမၻကကံသည္ ကုသုိလ္ျပဳသူအား ကုသုိလ္အက်ိဳး ခံစားရေအာင္ အကုသိုလ္ျပဳသူအား အကုသုိလ္အက်ိဳး ခံစားရေအာင္ အဓြန္႕ရွည္ၾကာ တည္တံ့ေအာင္ ေထာက္ပံ့ေပးသည္။

ဥပပီဠက ကံ
ဇနက ကံေၾကာင့္ ပဋိသေႏၶတည္ေနလာသူတစ္ဦးသည္ ခ်မ္းသာမူ ဆင္းရဲမူမ်ားကို ခံစားရေသာအခါ အခ်ိန္ၾကာၾကာ ခံစားခြင့္မရေအာင္ ဥပပီဠကကံက တားျမစ္ပိတ္ပင္တတ္၏။ ညွဥ္းဆဲတတ္၏။ အဓြန္႕ရွည္ၾကာစြာ ျဖစ္ပြားဖုိ႔ရန္ အခြင့္အေရး မေပး၊ ကုသိုလ္ကံမ်ား အက်ိဳးေပးေန၍ ခ်မ္းသာသုခ ခံစားေနရစဥ္ အကုသုိလ္ကံသည္ ဥပပီဠက ကံ အေနျဖင့္ ေပၚေပါက္လာ၍ ကုသုိလ္အက်ိဳးေပးခြင့္ကို ပိတ္ပင္တားဆီးလုိက္သည္။ ထုိ႔အတူပင္ အကုသိုလ္အက်ိဳးေပးေန၍ ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္ေနရစဥ္ ကုသုိလ္ကံသည္ ဥပပီဠက ကံအေနျဖင့္ ေပၚေပါက္လာ၍ ထုိအကုသုိလ္ကံ၏ အက်ိဳးေပးမူကို ပိတ္ပင္တားျမစ္ေလသည္။

ၾကီးထြားေနေသာ သစ္ပင္ ျခံဳႏြယ္ကို တစံုတေယာက္က တုန္ဓားလက္နက္ျဖင့္ ထုိးခုတ္လုိက္ပါက ထုိအပင္ ျခံဳႏြယ္သည္ ၾကီးထြားရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့သကဲ့သို႔ ထုိ႔အတူပင္ ကုသုိလ္ကံအက်ိဳးေပးေနစဥ္ အကုသုိလ္ကံက ၀င္ေရာက္ႏွိပ္စက္လုိလွ်င္ အကုသုိလ္ကံ အက်ိဳးေပးေနစဥ္ ကုသိုလ္ကံက ၀င္ေရာက္ႏွိပ္စက္ ေႏွာင့္ယွက္ပိတ္ပင္လွ်င္ အက်ိဳးေပးျခင္း ဆက္လက္မျဖစ္ပြားႏုိင္ေတာ့ေပ။

သုနကၡတၱရဟန္း၏ အကုသုိလ္ကံသည္ ကုသုိလ္ကံကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။ သုနကၡတၱရဟန္း၏ ဒိဗၺစကၡဳအဘိညာဥ္ ကုသုိလ္ကံကို ျမတ္စြာဘုရားအား စြပ္စြဲျပစ္မွားမူ အကုသိုလ္ကံက တားျမစ္လုိက္သျဖင့္ ဒိဗၺစကၡဳအဘိညာဥ္ ကြယ္ေပ်ာက္သြားခဲ့ရသည္။

ျမတ္စြာဘုရား လက္ထက္ေတာ္က ရာဇျဂိဳလ္ျမိဳ႕တြင္ ၀ါတကာဠက အမည္ရွိေသာသူသည္ ႏွစ္(၅၀)ပတ္လံုး ဘုရင့္ လူသတ္သမားၾကီးအျဖစ္ လုပ္ကုိင္ခဲ့သည္။ အသက္ၾကီးရင့္ေသာအခါ လူသတ္မူတာ၀န္ကို မထမ္းေဆာင္ႏုိင္ေတာ့သျဖင့္ အနားယူခဲ့ရသည္။ လူသတ္တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ ရသျဖင့္ အ၀တ္သစ္ မ၀တ္ရ၊ ပန္းနံ႕သာေကာင္းမ်ား မသံုးေဆာင္ရ ထမင္းေကာင္းေကာင္း မစားရ၊ ေရေကာင္းေကာင္းမခ်ိဳးရ၊ အခ်ိန္ျပည့္ တာ၀န္ယူခဲ့ရသည္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ညစ္ညမ္းေပေရစြာ ေနထုိင္ခဲ့ရသည္။ အနားယူေသာ ေန႕တြင္ ဃနာထမင္း ေကာင္းေကာင္းခ်က္ထားရန္ မိမိဇနီးအား မွာၾကားျပီး ေရခ်ိဳးရန္ ျမစ္ဆိပ္သြား၏။ ေခါင္းေလွ်ာ္ ေရခ်ိဳး အ၀တ္အစားသစ္ ၀တ္ပန္းနံ႕သာ အေမြးအၾကိဳင္မ်ားခ်ယ္သျပီး အိမ္ျပန္အလာ အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္ျမတ္ကို လမ္းတြင္ ေတြ႕ရသည္။

လြန္စြာ ညစ္ပတ္ေပက်ံ၍ ယုတ္ညံ့ေသာ လူသတ္ပါးကြက္ အာဏာသားအလုပ္မွ ယခုပင္ အနားယူခိုက္ တုိက္တုိက္ ဆုိင္ဆုိင္ မေထရၤျမတ္ကို ဖူးေတြ႕ရ၍ ၀မ္းသာအားရ ျဖစ္သြား၏။ မေထရ္ကို အိမ္သို႔ ပင့္ေဆာင္ခဲ့ျပီး ေထာပတ္ သၾကားမ်ားျဖင့္ ခ်က္ျပဳတ္ထားေသာ ဃဏာႏုိ႕ဆြမ္းကို လွဴဒါန္းဆက္ကပ္သည္။ ဆြမ္းဘုဥ္းေပးျပီးေနာက္ မေထရ္ျမတ္က အႏုေမာဒနာ တရားေဟာျပေတာ္ မူသည္။ မေထရ္ျမတ္ ျပန္ၾကြေသာအခါ လုိက္ပို႔ျပီး မေထရ္၏ တရားကို ႏွလံုးသြင္းလ်က္ ျပန္အလာ လမ္းခရီးအၾကား၌ သားဖြားျပီးစ ႏြားမတစ္ေကာင္က ေ၀ွ႕သျဖင့္ ရုတ္တရက္ ကြယ္လြန္ခဲ့ရသည္။ ထုိကုသုိလ္ကံေၾကာင့္ တာ၀တိ ံသာ၀ယ္ နတ္သားျဖစ္ခဲ့သည္။ ဤ၌ လူသတ္မူ အကုသိုလ္ကံ၏ အက်ိဳးေပးျခင္းကို ဆြမ္းအလွဴႏွင့္ တရားႏွလံုးသြင္းမူ ကုသုိလ္ကံက တားျမစ္ပိတ္ပင္လုိက္သျဖင့္ လူသတ္သမားၾကီး ၀ါတကာဠက သုဂတိဘ၀ေကာင္းကို ရခဲ့သည္။

ဥပဃာတက ကံ
အားနည္းေသာကံကို သုတ္သင္ဖယ္ရွားျပီး ထုိကံ၏အက်ိဳးေပးခြင့္ကို တားျမစ္ကာ မိမိကံ၏ အက်ိဳးေပးခြင့္ကိုသာ ျဖစ္ေပၚေစတတ္ေသာ ကံသည္ ဥပဃာတက ကံမည္၏။ ဥပေစၦေဒကကံုလည္း ေခၚ၏။ ကုသုိလ္ကံ အက်ိဳးေပးး၍ ခ်မ္းသာသုခ ခံစားေနရသူတစ္ဦးအား အကုသိုလ္ကံဆုိးတစ္ခုေပၚထြက္လာျပီး ကုသိုလ္ကံကို ပယ္သတ္ပစ္လုိက္သည္။ ထုိ႔အတူပင္ အကုသိုလ္ကံအက်ိဳးေပး၍ ဒုကၡေရာက္ေနသူတစ္ဦးအား ကုသုိလ္ကံေကာင္း တစ္ခုေပၚထြက္လာ၍ ထုိအကုသိုလ္ကံကို ျဖတ္ေတာက္ပယ္ရွား ပစ္လုိက္သည္။ ဤသည္မွာ ဥပေစၦဒကကံ၏ သတၱိ ျဖစ္သည္။

အဇာတသတ္မင္းသားသည္ ပိတုဃာတကကံေၾကာင့္ မဟာအ၀ီစိငရဲၾကီး၌ ဧကန္က်ေရာက္၍ ႏွစ္ရာေပါင္းမ်ားစြာ ဆင္းရဲဒုကၡၾကီးခံစားရမည့္ အကုသိုလ္ဂရုဏာကံၾကီးထုိက္ေနသူ ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ဘုရားရွင္ထံ ဥပါသကာခံ၍ တရားေတာ္ကို နာၾကားရေသာ ကုသုိလ္ကံက ၀င္ေရာက္ ေပၚထြက္လာျပီး အကုသိုလ္ကံကို ပယ္သတ္လုိက္သျဖင့္ မဟာအ၀ီစိ ငရဲၾကီးသို႕ မက်ေရာက္ရေတာ့ဘဲ ေလာဟကုမၻီငရဲငယ္၌သာ က်ေရာက္ရသည္။ ကုသိုလ္ ဥပဃာတကကံက အကုသုိလ္ကံကိုပယ္သတ္ပံု ျဖစ္သည္။

အဂၤုလိမာလလူဆုိးၾကီး လူေပါင္းမ်ားစြာ၏ အသက္ကို သတ္ျဖတ္ခဲ့သုျဖစ္၍ ငရဲသို႔ က်ေရာက္ရမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ ေတြ႕ျပီး တရားနာ တရားရူမွတ္ခြင့္ရသျဖင့္ အျမတ္ဆံုးအား အေကာင္းဆံုးေသာ အရဟတၱမဂ္ ကုသုိလ္ကံၾကီးကို ရကာ ရဟႏၱာျဖစ္ခဲ့သည္။ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္ ေလာကုတၱရာကုသုိလ္ ဥပဃာတကကံ ေပၚထြက္လာျပီး အျပီးတုိင္ပယ္သတ္လုိက္ သျဖင့္ ငရဲက်ေရာက္ရမည့္ အကုသိုလ္ကံသည္ လံုး၀ကင္းေပ်ာက္ ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားသည္။

ဤသို႔လွ်င္ ဥပဃာတကကံသည္ အျခားကံမ်ားကို အျပီးတုိင္ပယ္သတ္ႏုိင္သည္။ ထုိကံတုိ႔၏ အက်ိဳးကိုလည္း ပယ္သတ္ႏုိင္သည္။ မိမိတည္းဟူေသာ ဥပဃာတက ကံ၏ အက်ိဳးမ်ားကိုသာ ျဖစ္ပြားေစႏုိင္ေသာ သတၱိရွိေလသည္။

မွတ္ခ်က္။ ။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာ တရားေတာ္ အေျခံခံအဆင့္ စာအုပ္မွ ထုတ္ႏုတ္ေဖာ္ျပထားသည္။