၁၀။ ေသာတသုတ္

မင္းႏွင့္ ထုိက္တန္ေသာ ဆင္

ရဟန္းတုိ႔ ! ဆုိလတ့့ံေသာ အဂၤါ ၅-မ်ိဳးႏွင့္ ျပည့္စံုသည့္ မငး္၏ ဆင္သည္ မင္းႏွင့္ထုိက္တန္သည္၊ မင္းသံုးေဆာင္အပ္သည္၊ မင္း၏ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းဟု ေခၚေ၀ၚႏုိင္သည္။

ယင္း ၅-မ်ိဳးမွာ -

ဤေလာက၌ မင္း၏ ဆင္သည္

၁။ နာယူတတ္သည္။

၂။ သတ္ျဖတ္တတ္သည္။

၃။ ေစာင့္ေရွာက္တတ္သည္။

၄။ သည္းခံတတ္သည္။

၅။ သြားတတ္သည္။


၁။ ဆင္၏ နာယူတတ္ပံုမွာ -

ျပဳလုပ္ဖူးသည္ျဖစ္ေစ မျပဳလုပ္ဖူးေသးသည္ျဖစ္ေစ ဆင္ထိန္း ေစခိုင္းေသာ အမူကိစၥကို ရုိေသေလးစား ႏွလံုးထား၍ စိတ္အားထက္သန္စြာ နားစုိက္လ်က္ နာယူသည္။


၂။ ဆင္၏ သတ္ျဖတ္တတ္ပံုမွာ -

စစ္ေျမျပင္သို႔ ေရာက္သည္ရွိေသာ္ တစ္ဖက္ရန္သူ၏ ဆင္, ဆင္စီးသူရဲ, ျမင္း, ျမင္းစီးသူရဲ, ရထား, ရထားစီးသူရဲ, ေျခလ်င္သူရဲတုိ႔ကို သတ္ျဖတ္တတ္သည္။


၃။ ဆင္၏ ေစာင့္ေရွာက္တတ္ပံုမွာ -

စစ္ေျမျပင္သို႔ ေရာက္သည္ရွိေသာ္ ေရွ႕ပိုင္းကိုယ္, ေနာက္ပိုင္းကိုယ္, ေရွ႕ေျခ, ေနာက္ေျခ, ဦးေခါင္း, နား, အစြယ္, နွာေမာင္း, အျမီးမ်ားႏွင့္ ဆင္စီးသူရဲကို ေစာင့္ေရွာက္တတ္သည္။


၄။ ဆင္၏ သည္းခံတတ္ပံုမွာ -

စစ္ေျမျပင္သို႔ ေရာက္သည္ရွိေသာ္ လွံျဖင့္ ထုိးျခင္း, သန္လ်က္ျဖင့္ ခုတ္ျခင္း, ျမွားျဖင့္ ပစ္ျခင္း, ပုဆိန္ျဖင့္ ေပါက္ျခင္းတုိ႔ကို သည္းခံႏုိင္သည္၊ စည္ၾကီးသံ, ထက္စည္သံ, ခရုသင္းသံ, စည္ပုတ္သံ, ပဲ့တင္သံတို႔ကို သည္းခံႏုိင္သည္။


၅။ ဆင္၏ သြားတတ္ပံုမွာ -

သြားေရာက္ဖူးသည္ ျဖစ္ေစ မသြားေရာက္ဖူးသည္ ျဖစ္ေစ ဆင္ထိန္းေစလႊတ္ရာ အရပ္သို႔ လ်င္ျမန္စြာ သြားတတ္သည္။


သံဃာ့ဂုဏ္ထိုက္ေသာ ရဟန္း

ဤအတူသာလွ်င္ ဆုိလတံ့ေသာ တရား ၅-မ်ိဳးႏွင့္ ျပည့္စံုသည့္ ရဟန္းသည္ အရပ္ေ၀းမွ ေဆာင္ယူလာေသာ အလွဴကိုလည္း ခံထုိက္သည္, ဧည့္သည္အလုိ႔ငွါ စီမံထားေသာ ၀တၳဳကိုလည္း ခံထုိက္သည္, တမလြန္အတြက္ ရည္ေမွ်ာ္ေသာ အလွဴကိုလည္း ခံထုိက္သည္, အျမတ္ဆံုး လယ္ေျမလည္း ျဖစ္သည္။

ယင္း ၅-မ်ဳိးမွာ -

ဤသာသနာေတာ္၌ ရဟန္းသည္

၁။ နာယူတတ္သည္။

၂။ သတ္ျဖတ္တတ္သည္။

၃။ ေစာင့္ေရွာက္တတ္သည္။

၄။ သည္းခံတတ္သည္။

၅။ သြားတတ္သည္။


၁။ ရဟန္း၏ နာယူတတ္ပံုမွာ -

ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူအပ္ေသာ ဓမၼ, ၀ိနယကို ေဟာၾကားသည္ ရွိေသာ္ ရုိေသေလးစား ႏွလံုးထား၍ စိတ္အားထက္သန္စြာ နားစုိက္လ်က္ နာယူတတ္သည္။


၂။ ရဟန္း၏ သတ္ျဖတ္တတ္ပံုမွာ -

ျဖစ္ေပၚလာေသာ ကာမ၀ိတက္ကို သည္းမခံ ပယ္စြန္႕သည္၊ ပယ္ေဖ်ာက္သည္၊ ဖ်က္ဆီးသည္၊ ကင္းေအာင္ ျပဳသည္၊ ေနာက္ထပ္ မျဖစ္ေပၚေအာင္ ျပဳသည္။

ထုိ႔အတူ -

ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဗ်ာပါဒ ၀ိတက္, ၀ိဟိ ံသာ ၀ိတက္မ်ားႏွင့္ ျဖစ္ဆဲ, ျဖစ္လတံ့ေသာ အကုသိုလ္အယုတ္ တရားတို႔ကို သည္းမခံ ပယ္စြန္႕သည္၊ ပယ္ေပ်ာက္သည္၊ ဖ်က္ဆီးသည္၊ ကင္းေအာင္ ျပဳသည္၊ ောနက္ထပ္ မျဖစ္ေပၚေအာင္ျပဳသည္။


၃။ ရဟန္း၏ ေစာင့္ေရွာက္တတ္ပံုမွာ -

မ်က္စိျဖင့္ ရူပါရုံ (အဆင္း)ကို ျမင္ေသာ္ မိန္းမ, ေယာက္်ားစေသာ သဏၭာန္နိမိတ္ကို စြဲယူေလ့မရွိ၊ လက္ေျခ စေသာ အဂၤါ, ျပံဳးဟန္ရယ္ဟန္ စေသာ အမူအရာ အမွတ္လကၡဏာကို စြဲယူေလ့မရွိ။

ယင္းစကၡဳေျႏၵကို မေစာင့္စည္းလွ်င္ ျဖစ္ေပၚတတ္သည့္ အဘိဇၥ်ာ(မက္ေမာျခင္း), ေဒါမနႆ(ႏွလံုးမသာျခင္း) ဟူေသာ ယုတ္ညံ႕ေသာ အကုသိုလ္တရားတို႔က မေစာင့္စည္းသူကို အဖန္ဖန္ ႏွိပ္စက္ကုန္ရာသည္၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ရဟန္းသည္ ထုိစကၡဳေျႏၵကို ေစာင့္စည္းျခင္းငွါ က်င့္သည္၊ စကၡုေျႏၵကို ေစာင့္စည္းသည္။

ထုိ႔အတူ -

နားျဖင့္ သဒၵါရုံ(အသံ)ကို ၾကားရာ -

ႏွာေခါင္းျဖင့္ ဂႏၶာရုံ(အနံ႕)ကို နံရာ -

လွ်ာျဖင့္ ရသာရုံ(အရသာ)ကို လ်က္ရာ -

ကိုယ္ျဖင့္ ေဖာ႒ဗၺာရုံ(အေတြ႕အထိ)ကို ေတြ႕ထိရာ-

စိတ္ျဖင့္ ဓမၼာရုံ(သေဘာတရား)ကို သိရာအခါတုိ႔၌လည္း ဆုိခဲ့ျပီးအတုိင္း ေသာတိေျႏၵ, ဃာနိေျႏၵ, ဇိ၀ွိေျႏၵ, ကာယိေျႏၵ, မနိေျႏၵတုိ႔ကို ေစာင့္စည္းျခင္းငွါ က်င့္သည္၊ ေစာင့္စည္းသည္။


၄။ ရဟန္း၏ သည္းခံတတ္ပံုမွာ -

အခ်မ္း, အပူ, ဆာေလာင္မြတ္သိပ္ျခင္း, မွတ္, ျခင္, ေလ, ေနပူ, ေျမြ, ကင္း, သန္းတုိ႔၏ အေတြ႕တုိ႔ႏွင့္ မေကာင္းသျဖင့္ ဆုိအပ္, ေရာက္လာတတ္သည့္ စကားတုိ႔ကို သည္းခံႏုိင္သည္။

ကိုယ္၌ျဖစ္ေသာ ျပင္းထန္ၾကမ္းတမ္း စူးရွနာက်င္ မသာယာဖြယ္ မႏွစ္သက္ဖြယ္ ေသေလာက္သည့္ ဆင္းရဲေ၀ဒနာတုိ႔ကိုလည္း သည္းခံႏုိင္သည္။


၅။ ရဟန္း၏ သြားတတ္ပံုမွာ -

ဤရွည္စြာေသာ သံသရာခရီးျဖင့္ တစ္ခါမွ် မေရာက္ဖူးေသးေသာ အရပ္ျဖစ္သည့္, သခၤါရအားလံုး၏ ခ်ဳပ္ျငိမ္းရာ, ဥပဓိအားလံုးကို စြန္႕ရာ, တဏွာ ကုန္ရာ, တပ္ျခင္းကင္းရာ, ခ်ဳပ္ရာ, ျငိမ္းရာ ျဖစ္သည့္ နိဗၺာန္သို႔ လ်င္ျမန္စြာသာ သြားတတ္သည္။


နာယူ - ဓမၼ, ၀ိနယ၊ ေဟာညြန္ျပျငား၊ လြန္ေလးစား၊ မွတ္သား နာယူေပ။

သတ္ျဖတ္ - ျဖစ္ေပၚလာၾက၊ ကာမ, ဗ်ာပါ၊ ပိဟိ ံသာ ၀ိတက္၊ တစ္ခ်က္ အယုတ္၊ အကုစုတ္၊ ပယ္ထုတ္ သတ္ျဖတ္ေပ။

ေစာင့္ေရွာက္ - မ်က္စိ, နား, ႏွာ၊ လွ်ာပါ, ကိုယ္, စိတ္၊ ေစာင့္စည္း ပိတ္ထား၊ အကု တား၊ မ ွတ္သား ေစာင့္ေရွာက္ေပ။

သည္းခံ - ခ်မ္း, ပူ, မြတ္, ဆာ၊ မွက္, ျခင္ပါ, ေလ၊ ေန, ေျမြ, ကင္း, သန္း၊ အေတြ႕ဆန္းႏွင့္၊ တစ္ခန္း ဆုိး၀ါး၊ စကားေျပာသံ၊ ျပင္းထန္ ေ၀ဒနာ၊ သည္းခံတာ၊ မွန္စြာ သည္းခံေပ။

သြားတတ္ - သံသရာတစ္ေလွ်ာက္၊ မေရာက္ဖူးမွန္၊ ျမတ္နိဗၺာန္သို႔၊ ဧကန္ေရာက္ျငား၊ အေရာက္သြား၊ မွတ္သား သြားတတ္ေပ။

ေဆာင္ - နာယူ, သတ္ျဖတ္၊ ေစာင့္ေရွာက္တတ္ ႏွင့္၊ တစ္ရပ္ သည္းခံ၊ တစ္ဖန္ သြားတတ္၊ ဤငါးရပ္၊ ဆင္ျမတ္ ရဟန္းျမတ္။

ဒသမသုတ္ ျပီး၏။

၄-ေျမာက္ ရာဇ၀ဂ္ ျပီးျပီ။