`ကသိုဏ္း´ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္လည္း ပါဠိသက္ေ၀ါဟာရျဖစ္၏၊ `ကသိဏ´ဟူေသာ ပါဠိမွ ဆင္းသက္လာ၏။ `အလံုးစံု´ဟု အဓိပၸာယ္ရွိသည္။ ကသုိဏ္းအာရုံတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို ရူမွတ္ေသာ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္သည္ ကသိုဏ္းအာရုံ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းကိုသာ ရူမွတ္ရသည္မဟုတ္၊ ကသိုဏ္းအာရုံျမင္ကြင္း အလံုးစံုကို ရူမွတ္ရသည္။ ကသုိဏ္းဆယ္ပါးကား ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္သည္ -
၁။ ပထ၀ီ ကသုိဏ္း - တစ္ထြာလက္ေလးသစ္ခန္႔ (သို႔မဟုတ္) ေကာက္နယ္တလင္းခန္႔ရွိ ေျမ၀န္းကသိုဏ္း၊
၂။ အာေပါ ကသိုဏ္း = အနည္းဆံုး တစ္ထြာႏွင့္ လက္ေလးသစ္ခန္႔ မ်က္ႏွာ၀က်ယ္ေသာ အုိး စသည္၌ ထည့္ထားသည့္ ေရကသိုဏ္း၊
၃။ ေတေဇာ ကသိုဏ္း = အႏွစ္အသား မာေသာ ထင္းျဖင့္ မီးဖုိထား၍ တစ္ထြာလက္ေလးသစ္ခန္႔ ေဖာက္ထားေသာ ဖ်ာ သားေရ အ၀က္ေပါက္မွ ရူပြားရေသာ မီးကသိုဏ္း၊
၄။ ၀ါေယာ ကသိုဏ္း - ေလတျဖတ္ျဖတ္ တုိက္ခတ္ လူပ္ရွားေနေသာ ၀ါးပင္ဖ်ား ၾကံပင္ဖ်ား၊ သစ္ပင္ဖ်ားတုိ႔ကို ရူပြားရေသာ ေလကသုိဏ္း၊
၅။ နီလ ကသိုဏ္း - ၾကာညိဳစေသာ အညိဳေရာင္ပန္းတုိ႔ကို ျခင္း ေတာင္း စသည္တုိ႔၌ အျပည့္ထည့္၍ ျဖစ္ေစ၊ နံရံ၊ ပ်ဥ္ခ်ပ္၊ ပိတ္ စသည္တုိ႔၌ တစ္ထြာ လက္ေလးသစ္ခန္႔ရွိ အညိဳေရာင္ေဆးကြက္ျခယ္၍ ျဖစ္ေစ၊ ထုိအားရုံကို ရူပြားရေသာ အညိဳေရာင္ ကသိုဏ္း၊
၆။ ပီတ ကသိုဏ္း - အ၀ါေရာင္ပန္း၊ ေမြ႕ရာ၊ အခင္း စသည္တုိ႔ကို ျခင္း၊ ေတာင္း စသည္တုိ႔၌ အျပည့္ထည့္၍ ျဖစ္ေစ၊ နံရံ၊ ပ်ဥ္ခ်ပ္၊ ပိတ္ စသည္တုိ႔၌ တစ္ထြာလက္ေလးသစ္ခန္႔ရွိ အ၀ါေရာင္ ေဆးကြက္ျခယ္၍ ျဖစ္ေစ၊ ထုိအာရုံကို ရူပြားရေသာ အ၀ါေရာင္ ကသိုဏ္း၊
၇။ ေလာဟိတ ကသိုဏ္း - အနီေရာင္ပန္း စသည္တုိ႔ကို ျခင္း၊ ေတာင္း စသည္တုိ႔၌ အျပည့္ထည့္၍ ျဖစ္ေစ၊ နံရံ၊ ပ်ဥ္ခ်ပ္၊ ပိတ္ စသည္တုိ႔၌ တစ္ထြာလက္ေလးသစ္ခန္႔ရွိ အနီေရာင္ ေဆးကြက္ျခယ္၍ ျဖစ္ေစ၊ ထုိအာရုံကို ရူပြားရေသာ အနီေရာင္ ကသိုဏ္း၊
၈။ ၾသဒါတ ကသိုဏ္း - အျဖဴေရာင္ပန္း စသည္တုိ႔ကို ျခင္း၊ ေတာင္း စသည္တုိ႔၌ အျပည့္ထည့္၍ ျဖစ္ေစ၊ နံရံ၊ ပ်ဥ္ခ်ပ္၊ ပိတ္ စသည္တုိ႔၌ တစ္ထြာလက္ေလးသစ္ခန္႔ရွိ အျဖဴေရာင္ ေဆးကြက္ျခယ္၍ ျဖစ္ေစ၊ ထုိအာရုံကို ရူပြားရေသာ အျဖဴေရာင္ ကသိုဏ္း၊
၉။ အာေလာက ကသိုဏ္း - နံရံေပါက္၊ အမုိးေပါက္၊ သစ္ခက္ၾကားတုိ႔မွ ၀င္၍ ေျမၾကီး နံရံ စသည္တုိ႔၌ ထင္လာေသာ ေနေရာင္ လေရာင္ တုိ႔ကိုျဖစ္ေစ၊ အုိးတြင္း၌ မီးထြန္း၍ အုိးေပါက္မွထြက္ျပီး နံရံတြင္ထင္ေသာ အလင္းေရာင္ကိုျဖစ္ေစ၊ ရူပြားရေသာ အလင္းေရာင္ ကသိုဏ္း၊
၁၀။ အာကာသ ကသိုဏ္း - တစ္ထြာလက္ေလးသစ္ခန္႔ရွိ နံရံေပါက္၊ အမိုးေပါက္၊ ျပဴတင္းေပါက္ စသည္တုိ႔ကိုျဖစ္ေစ၊ ဖ်ာ၊ သင္ျဖဴး၊ သားေရ စသည္တုိ႔၏ တစ္ထြာ လက္ေလးသစ္ခန္႔ရွိ အေပါက္ကိုျဖစ္ေစ၊ ရူပြားရေသာ အာကာသ ကသိုဏ္း - တုိ႔ ျဖစ္သည္။
ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာနမွ ထုတ္ေ၀ေသာ ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္မ်ား(အထက္တန္းအဆင့္) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပသည္။
၂။ အာေပါ ကသိုဏ္း = အနည္းဆံုး တစ္ထြာႏွင့္ လက္ေလးသစ္ခန္႔ မ်က္ႏွာ၀က်ယ္ေသာ အုိး စသည္၌ ထည့္ထားသည့္ ေရကသိုဏ္း၊
၃။ ေတေဇာ ကသိုဏ္း = အႏွစ္အသား မာေသာ ထင္းျဖင့္ မီးဖုိထား၍ တစ္ထြာလက္ေလးသစ္ခန္႔ ေဖာက္ထားေသာ ဖ်ာ သားေရ အ၀က္ေပါက္မွ ရူပြားရေသာ မီးကသိုဏ္း၊
၄။ ၀ါေယာ ကသိုဏ္း - ေလတျဖတ္ျဖတ္ တုိက္ခတ္ လူပ္ရွားေနေသာ ၀ါးပင္ဖ်ား ၾကံပင္ဖ်ား၊ သစ္ပင္ဖ်ားတုိ႔ကို ရူပြားရေသာ ေလကသုိဏ္း၊
၅။ နီလ ကသိုဏ္း - ၾကာညိဳစေသာ အညိဳေရာင္ပန္းတုိ႔ကို ျခင္း ေတာင္း စသည္တုိ႔၌ အျပည့္ထည့္၍ ျဖစ္ေစ၊ နံရံ၊ ပ်ဥ္ခ်ပ္၊ ပိတ္ စသည္တုိ႔၌ တစ္ထြာ လက္ေလးသစ္ခန္႔ရွိ အညိဳေရာင္ေဆးကြက္ျခယ္၍ ျဖစ္ေစ၊ ထုိအားရုံကို ရူပြားရေသာ အညိဳေရာင္ ကသိုဏ္း၊
၆။ ပီတ ကသိုဏ္း - အ၀ါေရာင္ပန္း၊ ေမြ႕ရာ၊ အခင္း စသည္တုိ႔ကို ျခင္း၊ ေတာင္း စသည္တုိ႔၌ အျပည့္ထည့္၍ ျဖစ္ေစ၊ နံရံ၊ ပ်ဥ္ခ်ပ္၊ ပိတ္ စသည္တုိ႔၌ တစ္ထြာလက္ေလးသစ္ခန္႔ရွိ အ၀ါေရာင္ ေဆးကြက္ျခယ္၍ ျဖစ္ေစ၊ ထုိအာရုံကို ရူပြားရေသာ အ၀ါေရာင္ ကသိုဏ္း၊
၇။ ေလာဟိတ ကသိုဏ္း - အနီေရာင္ပန္း စသည္တုိ႔ကို ျခင္း၊ ေတာင္း စသည္တုိ႔၌ အျပည့္ထည့္၍ ျဖစ္ေစ၊ နံရံ၊ ပ်ဥ္ခ်ပ္၊ ပိတ္ စသည္တုိ႔၌ တစ္ထြာလက္ေလးသစ္ခန္႔ရွိ အနီေရာင္ ေဆးကြက္ျခယ္၍ ျဖစ္ေစ၊ ထုိအာရုံကို ရူပြားရေသာ အနီေရာင္ ကသိုဏ္း၊
၈။ ၾသဒါတ ကသိုဏ္း - အျဖဴေရာင္ပန္း စသည္တုိ႔ကို ျခင္း၊ ေတာင္း စသည္တုိ႔၌ အျပည့္ထည့္၍ ျဖစ္ေစ၊ နံရံ၊ ပ်ဥ္ခ်ပ္၊ ပိတ္ စသည္တုိ႔၌ တစ္ထြာလက္ေလးသစ္ခန္႔ရွိ အျဖဴေရာင္ ေဆးကြက္ျခယ္၍ ျဖစ္ေစ၊ ထုိအာရုံကို ရူပြားရေသာ အျဖဴေရာင္ ကသိုဏ္း၊
၉။ အာေလာက ကသိုဏ္း - နံရံေပါက္၊ အမုိးေပါက္၊ သစ္ခက္ၾကားတုိ႔မွ ၀င္၍ ေျမၾကီး နံရံ စသည္တုိ႔၌ ထင္လာေသာ ေနေရာင္ လေရာင္ တုိ႔ကိုျဖစ္ေစ၊ အုိးတြင္း၌ မီးထြန္း၍ အုိးေပါက္မွထြက္ျပီး နံရံတြင္ထင္ေသာ အလင္းေရာင္ကိုျဖစ္ေစ၊ ရူပြားရေသာ အလင္းေရာင္ ကသိုဏ္း၊
၁၀။ အာကာသ ကသိုဏ္း - တစ္ထြာလက္ေလးသစ္ခန္႔ရွိ နံရံေပါက္၊ အမိုးေပါက္၊ ျပဴတင္းေပါက္ စသည္တုိ႔ကိုျဖစ္ေစ၊ ဖ်ာ၊ သင္ျဖဴး၊ သားေရ စသည္တုိ႔၏ တစ္ထြာ လက္ေလးသစ္ခန္႔ရွိ အေပါက္ကိုျဖစ္ေစ၊ ရူပြားရေသာ အာကာသ ကသိုဏ္း - တုိ႔ ျဖစ္သည္။
ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာနမွ ထုတ္ေ၀ေသာ ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္မ်ား(အထက္တန္းအဆင့္) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပသည္။
No comments:
Post a Comment