ရုပ္ - နာမ္ ဆက္သြယ္မူ
ဤအပိုင္း၌ ရုပ္တရားမ်ားျဖစ္ၾကေသာ အာရုံ၊ ဒြါရ၊ ၀တၳဳတုိ႔ႏွင့္ နာမ္တရားမ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ေ၀ဒနာ၊ ဟိတ္၊ စိတ္တုိ႔၏ အမူကိစၥမ်ားကို ဆက္စပ္ေရာျပြမ္း၍ ေဖာ္ျပမည္ ျဖစ္၏။
ေ၀ဒနာသဂၤဟ
(ေ၀ဒနာ အမ်ိဳးအစားအလုိက္ စိတ္၊ ေစတသိက္မ်ားကို စံုရံုးတင္ျပျခင္း)
ဤအပိုင္း၌ ရုပ္တရားမ်ားျဖစ္ၾကေသာ အာရုံ၊ ဒြါရ၊ ၀တၳဳတုိ႔ႏွင့္ နာမ္တရားမ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ေ၀ဒနာ၊ ဟိတ္၊ စိတ္တုိ႔၏ အမူကိစၥမ်ားကို ဆက္စပ္ေရာျပြမ္း၍ ေဖာ္ျပမည္ ျဖစ္၏။
ေ၀ဒနာသဂၤဟ
(ေ၀ဒနာ အမ်ိဳးအစားအလုိက္ စိတ္၊ ေစတသိက္မ်ားကို စံုရံုးတင္ျပျခင္း)
(က) အာရမၼဏႏုဘ၀နည္း - အာရုံကိုလုိက္၍ ေ၀ဒနာ ၃-မ်ိဳး ကြဲျပား၏။
၁။ သုခေ၀ဒနာ = အလုိရွိအပ္၊ ေကာင္းျမတ္ေသာအာရုံ (ဣ႒ာရုံ)ႏွင့္ ဆံုေတြ႕သည့္အခါ ခ်မ္းသာေသာ ခံစားမူ၊
၂။ ဒုကၡေ၀ဒနာ = အလုိမရွိအပ္၊ မေကာင္းျမတ္ေသာအာရုံ (အနိ႒ာနရုံ)ႏွင့္ ဆံုေတြ႕သည့္အခါ ဆင္းရဲေသာ ခံစားမူ၊
၃။ ဥေပကၡာေ၀ဒနာ = မေကာင္းမဆုိး၊ အလယ္အလတ္ ရုိးရိုးျဖစ္ေသာအာရုံ (ဣ႒မဇၥ်တၱာရုံ)ႏွင့္ ဆံုေတြ႕သည့္အခါ ခ်မ္းသာသည္လည္း မဟုတ္၊ ဆင္းရဲသည္လည္း မဟုတ္၊ လ်စ္လ်ဴရူေသာအေနျဖင့္ ခံစားမူ၊
(ခ) ဣျႏၵိယေဘဒနည္း - ဣေျႏၵေဟာစဥ္ကိုလုိက္၍ ေ၀ဒနာ ၅-မ်ိဳးကြဲျပား၏။
၁။ ေသာမနႆေ၀ဒနာ = စိတ္၌ျဖစ္ေသာ ခ်မ္းသာျခင္းသေဘာ၊
၂။ ေဒါမနႆေ၀ဒနာ = စိတ္၌ျဖစ္ေသာ ဆင္းရဲျခင္းသေဘာ၊
၃။ သုခေ၀ဒနာ = ကိုယ္၌ျဖစ္ေသာ ခ်မ္းသာျခင္းသေဘာ၊
၄။ ဒုကၡေ၀ဒနာ = ကိုယ္၌ျဖစ္ေသာ ဆင္းရဲျခင္းသေဘာ၊
၅။ ဥေပကၡာေ၀ဒနာ = ခ်မ္းသာသည္လည္း မဟုတ္၊ ဆင္းရဲသည္လည္း မဟုတ္၊ အလယ္အလတ္ျဖစ္ေသာ ခံစားျခင္းသေဘာ။
(ဂ) ေ၀ဒနာအသီးသီးႏွင့္ ယွဥ္ေသာစိတ္မ်ား
၁။ သုခေ၀ဒနာသည္ အဟိတ္ကုသလ၀ိပါက္ သုခသဟဂုတ္ ကာယ၀ိညာဏ္စိတ္ ၁-ပါး၌ ယွဥ္၏။
၂။ ဒုကၡေ၀ဒနာသည္ အကုသလ္၀ိပါက္ ဒုကၡသဟဂုတ္ ကာယ၀ိညာဏ္စိတ္ ၁-ပါး၌ ယွဥ္၏။
၃။ ေဒါမနႆေ၀ဒနာသည္ ေဒါသမူစိတ္ ၂-ပါး၌ ယွဥ္၏။
၄။ ေသာမနႆ ေ၀ဒနာသည္ ကာမေသာမနႆစိတ္ ၁၈-ပါး၊ မဟဂၢဳတ္ ေသာမနႆသစိတ္ ၁၂-ပါး၊ ေလာကုတၱရာေသာမနႆစိတ္ ၃၂-ပါး ဟူေသာ စိတ္ ၆၂-ပါးတုိ႔၌ ယွဥ္၏။
၅။ ဥေပကၡာေ၀ဒနာသည္ ကာမဥေပကၡာစိတ္ ၃၂-ပါး၊ မဟဂၢဳတ္ ဥေပကၡာစိတ္ ၁၅-ပါး၊ ေလာကုတၱရာ ဥေပကၡာစိတ္ ၈-ပါးဟူေသာ စိတ္ ၅၅-ပါးတုိ႔၌ ယွဥ္၏။
ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္ စတုတၳအၾကိမ္ထုတ္ေ၀ေသာ ဗုဒၶအဘိဓမၼတရားေတာ္ အႏွစ္ခ်ဳပ္ စာအုပ္မွ ျပန္လည္ထုတ္ႏုတ္ ေဖာ္ျပေပးသည္။
၁။ သုခေ၀ဒနာ = အလုိရွိအပ္၊ ေကာင္းျမတ္ေသာအာရုံ (ဣ႒ာရုံ)ႏွင့္ ဆံုေတြ႕သည့္အခါ ခ်မ္းသာေသာ ခံစားမူ၊
၂။ ဒုကၡေ၀ဒနာ = အလုိမရွိအပ္၊ မေကာင္းျမတ္ေသာအာရုံ (အနိ႒ာနရုံ)ႏွင့္ ဆံုေတြ႕သည့္အခါ ဆင္းရဲေသာ ခံစားမူ၊
၃။ ဥေပကၡာေ၀ဒနာ = မေကာင္းမဆုိး၊ အလယ္အလတ္ ရုိးရိုးျဖစ္ေသာအာရုံ (ဣ႒မဇၥ်တၱာရုံ)ႏွင့္ ဆံုေတြ႕သည့္အခါ ခ်မ္းသာသည္လည္း မဟုတ္၊ ဆင္းရဲသည္လည္း မဟုတ္၊ လ်စ္လ်ဴရူေသာအေနျဖင့္ ခံစားမူ၊
(ခ) ဣျႏၵိယေဘဒနည္း - ဣေျႏၵေဟာစဥ္ကိုလုိက္၍ ေ၀ဒနာ ၅-မ်ိဳးကြဲျပား၏။
၁။ ေသာမနႆေ၀ဒနာ = စိတ္၌ျဖစ္ေသာ ခ်မ္းသာျခင္းသေဘာ၊
၂။ ေဒါမနႆေ၀ဒနာ = စိတ္၌ျဖစ္ေသာ ဆင္းရဲျခင္းသေဘာ၊
၃။ သုခေ၀ဒနာ = ကိုယ္၌ျဖစ္ေသာ ခ်မ္းသာျခင္းသေဘာ၊
၄။ ဒုကၡေ၀ဒနာ = ကိုယ္၌ျဖစ္ေသာ ဆင္းရဲျခင္းသေဘာ၊
၅။ ဥေပကၡာေ၀ဒနာ = ခ်မ္းသာသည္လည္း မဟုတ္၊ ဆင္းရဲသည္လည္း မဟုတ္၊ အလယ္အလတ္ျဖစ္ေသာ ခံစားျခင္းသေဘာ။
(ဂ) ေ၀ဒနာအသီးသီးႏွင့္ ယွဥ္ေသာစိတ္မ်ား
၁။ သုခေ၀ဒနာသည္ အဟိတ္ကုသလ၀ိပါက္ သုခသဟဂုတ္ ကာယ၀ိညာဏ္စိတ္ ၁-ပါး၌ ယွဥ္၏။
၂။ ဒုကၡေ၀ဒနာသည္ အကုသလ္၀ိပါက္ ဒုကၡသဟဂုတ္ ကာယ၀ိညာဏ္စိတ္ ၁-ပါး၌ ယွဥ္၏။
၃။ ေဒါမနႆေ၀ဒနာသည္ ေဒါသမူစိတ္ ၂-ပါး၌ ယွဥ္၏။
၄။ ေသာမနႆ ေ၀ဒနာသည္ ကာမေသာမနႆစိတ္ ၁၈-ပါး၊ မဟဂၢဳတ္ ေသာမနႆသစိတ္ ၁၂-ပါး၊ ေလာကုတၱရာေသာမနႆစိတ္ ၃၂-ပါး ဟူေသာ စိတ္ ၆၂-ပါးတုိ႔၌ ယွဥ္၏။
၅။ ဥေပကၡာေ၀ဒနာသည္ ကာမဥေပကၡာစိတ္ ၃၂-ပါး၊ မဟဂၢဳတ္ ဥေပကၡာစိတ္ ၁၅-ပါး၊ ေလာကုတၱရာ ဥေပကၡာစိတ္ ၈-ပါးဟူေသာ စိတ္ ၅၅-ပါးတုိ႔၌ ယွဥ္၏။
ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္ စတုတၳအၾကိမ္ထုတ္ေ၀ေသာ ဗုဒၶအဘိဓမၼတရားေတာ္ အႏွစ္ခ်ဳပ္ စာအုပ္မွ ျပန္လည္ထုတ္ႏုတ္ ေဖာ္ျပေပးသည္။
No comments:
Post a Comment